در پژوهش پیش رو، نمونه شامل ۵۰۰ نفر از میان مشتریان فروشگاه های تهران (فروشگاه شهروند شعبه بیهقی، حکیمیه و بهاران ، فروشگاه اتکا شعبه خیابان کارگر شمالی، فروشگاه هایپراستار واقع در بزرگراه باکری جنوب) بوده است که نتایج سوال های جمعیت شناختی به شرح زیر بوده است :

• • %۴۹ مرد و %۵۱ زن بوده اند.

• • %۵۱ متاهل و %۴۹ مجرد بوده اند.

• • از لحاظ سنی ، % ۱ زیر ۲۰ سال ، %۴۲ بین ۲۰ تا ۳۰ سال ، %۳۵ بین ۳۱ تا ۴۰ سال ، %۱۴ بین ۴۱ تا ۵۰ سال و % ۸ بالای ۵۰ سال بوده اند.

• • توزیع پاسخ دهندگان بر حسب تحصیلات به این صورت بوده است : %۲۸ دیپلم و زیر دیپلم، %۲۵ فوق دیپلم ، %۳۲ لیسانس ، %۱۱ فوق لیسانس و %۴ دکترا .

-۵-۳ بررسی و تاثیر نتایج حاصل از آزمون فرضیات پژوهش
به منظور بررسی فرضیه ها از مدل یابی معادلات ساختاری استفاده گردید که سعی می شود مروری بر نتایج به دست آمده صورت پذیرد؛
۵-۳-۱ نتایج حاصل از آزمون فرضیه اول پژوهش
آزمون فرضیه اول: چیدمان کالا و قفسه بندی بر خرید برنامه ریزی نشده برنامه ریزی نشده تاثیرگذار است.
آزمون آماری این فرضیه نشان می دهد که این فرضیه مورد تایید قرار گرفته و هم چنین ضریب مسیر محاسبه شده برای این رابطه مثبت بوده بدین مفهوم که این رابطه ، یک رابطه مثبت و معنادار می باشد. یعنی با ارتقاء چیدمان و بهبود قفسه بندی فروشگاه خرید برنامه ریزی نشده مشتریان افزایش می یابد.پژوهشات قبلی نیز این فرضیه را تایید کرده اند.

کاکس (۱۹۶۴) دریافت که خرید برنامه ریزی نشده ، به میزان فضای اختصاص داده شده به طبقه های محصولات بستگی دارد. به هر میزان که این فضا بیشتر باشد ، احتمال خرید برنامه ریزی نشده آن محصول نیز بیشتر می شود . هم چنین نمایش مناسب محصول در فروشگاه حیاتی است. آبرات و گودی (۱۹۹۰) بر این عقیده است به هر میزان که نمایش محصولات بهتر باشد، احتمال وقوع خرید برنامه ریزی نشده نیز بیشتر می شود.
جای دادن تعداد بالایی کالا در قفسه های بزرگ ، تاثیر روانی مثبتی بر ذهن مصرف کننده دارد . به طوریکه این قفسه ها می تواند باعث شوند مشتری تصور کند که اجناس ارائه شده با قیمت مناسب و یا حتی پایین عرضه شده اند. در واقع ترکیب بندی تعداد بیشتری از اجناس کوچک تر در قفسه ها قیمت کمتر را به مشتری القا می کند در حالی که تنوع بیشتری از اجناس اما با تعداد کمتر این ویژگی را ندارد.(اسمیت و برنز^[۷۹] ، ۱۹۹۶) .
هم چنین با پژوهش های گوناگون این نتیجه حاصل شده است که صندوق نباید در فروشگاه هایی که تنها یک ورودی دارند کنار درب ورودی قرار گیرد . زیرا این نوع قرار گیری منجر به ازدحام بیشتر و عدم تمرکز فروشنده و مشتری می شود( پارک، لایر و اسمیت ^[۸۰]، ۱۹۸۹).
-۵-۳۲ نتایج حاصل از آزمون فرضیه دوم پژوهش
فرضیه اصلی۲ : طراحی محیط فروشگاه بر خرید برنامه ریزی نشده اثرگذار است.
آزمون آماری این فرضیه نشان می دهد که این فرضیه مورد تایید قرار گرفته و هم چنین ضریب مسیر محاسبه شده برای این رابطه مثبت بوده بدین مفهوم که این رابطه ، یک رابطه مثبت و معنادار می باشد و نشان از همبستگی بالا بین این دو متغیر می باشد. یعنی با ارتقاء طراحی محیط فروشگاه خرید برنامه ریزی نشده مشتریان افزایش می یابد. پژوهشات پیشین نیز گواه همین مطلب است.
کلات و ویلت (۱۹۶۹) طراحی و تخصیص فضای مناسب و جایگذاری کالا در بهترین مکان را به عنوان عامل مهمی در تحریک افراد به خرید برنامه ریزی نشده می دانستند. آندرهیل (۱۹۹۹) بیان می دارد که غالب خرید های برنامه ریزی نشده در نتیجه ی لمس است و فروشندگان و بازاریابان میبایستی محیطی را ایجاد کنند تا مشتری بتواند کالا را لمس نماید.
نگاه اجمالی به ادبیات موجود در رابطه با این متغیرها نشان دهنده این است که ارتباط مثبتی بین نحوه ارائه اجناس و فروش واحد وجود دارد. این ارتباط البته بسته به جنس (اجناس) و موقعیت های مختلف درون فروشگاه یکسان و همیشگی نیست و متقاوت است (کورهان، ۱۹۷۳). هم چنین در رابطه با نحوه ی ارائه اجناس بر این نکته تأکید می شود که عموماً زمانی که جنس قابل رویت باشد، مهم تلقی می شودو میزان فروش را افزایش می دهد (اورها، ۱۹۷۴؛ ویلکسنیون، ماسسون و پاکسوی، ۱۹۸۲).
۵-۳-۳- نتایج حاصل ازآزمون فرضیه سوم پژوهش
فرضیه اصلی۳ : دمای هوا و رایحه محیط فروشگاه بر خرید برنامه ریزی نشده تاثیر گذار است.
آزمون آماری این فرضیه نشان می دهد که این فرضیه مورد تایید قرار گرفته و هم چنین ضریب مسیر محاسبه شده برای این رابطه مثبت بوده بدین مفهوم که این رابطه ، یک رابطه مثبت و معنادار می باشد و نشان از همبستگی بالا بین این دو متغیر می باشد. یعنی در محیط فروشگاه با دمای مناسب و رایحه مطلوب، خرید برنامه ریزی نشده مشتریان افزایش می یابد.پژوهشات قبلی نیز این فرضیه را تایید کرده اند.
استنشاق بوی خوش به هنگام خرید می تواند تاثیرات مثبتی را بر تجربه خرید مشتری گذارد، خصوصا اگر با سایر جنبه های محیطی نظیر موسیقی یا ویژگی های فردی مخاطبان هدف سازگار باشد(برمن و ایوان، ۲۰۰۹ ).
۵-۳-۴- نتایج حاصل از آزمون فرضیه چهارم
فرضیه اصلی۴:پخش موسیقی بر خرید برنامه ریزی نشده اثر می گذارد.
آزمون آماری این فرضیه نشان می دهد که این فرضیه مورد تایید قرار نگرفته است . بدین معنا که پخش موسیقی در محیط فروشگاه بر خرید برنامه ریزی نشده موثر نیست.این در حالی است که برخی مطالعات حاکی از وجود رابطه مثبتی بین موسیقی و خرید برنامه ریزی نشده می باشند.
موسیقی یکی از عواملی است که تاثیر زیادی بر محیط فروشگاه دارد، ثابت شده است که موسیقی می تواند بر مدت زمان حضور افراد در فروشگاه و نیز برداشت کلی آنها از فروشگاه اثر بگذارد (خداداد حسینی و دیگران،۱۳۹۲ ).
همینطور می توان پخش موسیقی مورد علاقه بازار هدف را نیز یکی دیگر از توجهات محیط فروشگاهی برشمرد، در این باره اسپبرگ (۱۹۹۸) بیان می‌کند که موسیقی بر احساس افراد اثر می گذارد، حتی اگر از آن اطلاعی نداشته باشند یا به آن توجه نکنند . خداداد حسینی (۱۳۹۲) به نقل از اندرسون (۲۰۱۲) بیان می کند که پخش موسیقی کاربرد چندگانه دارد، چرا که علاوه بر ایجاد آرامش برای مشتری،میتواند باعث تهییج وی به رفتاری خاص در فرایند خرید نیز بشود.
علیرغم پژوهشات پیشین که تاثیر موسیقی بر حالت روحی و ماندگاری مشتری و به دنبال آن خرید بیشتر در محیط فروشگاه را اثبات می کنند ، در پژوهش پیش رو این فرضیه به دلیل پایین بودن آماره t ، از عدد ۹۶/۱ ، رد می شود.
۵-۳-۵- نتایج حاصل از آزمون فرضیه پنجم
فرضیه اصلی۵ : نورپردازی در فروشگاه بر خرید برنامه ریزی نشده اثر می گذارد.
آزمون آماری این فرضیه نشان می دهد که این فرضیه مورد تایید قرار گرفته و هم چنین ضریب مسیر محاسبه شده برای این رابطه مثبت بوده بدین مفهوم که این رابطه ، یک رابطه مثبت و معنادار می باشد و نشان از همبستگی بالا بین این دو متغیر می باشد. یعنی نورپردازی مناسب در محیط فروشگاه ، خرید برنامه ریزی نشده مشتریان افزایش می یابد.پژوهشات قبلی نیز این فرضیه را تایید کرده اند.
خریداران نسبت به این که چگونه فضای فروشگاهی نورپردازی شده است، بسیار حساس هستند تا جایی که آنها به نورپردازی بیشتر ار نحوه قفسه بندی اثاثیه ثابت موجود در فروشگاه اهمیت می دهد.
طبق نظر سامرز و هربرت(۱۹۹۹) فروشگاه هایی که به خوبی نورپردازی شده اند خریداران بیشتری را به خود جلب می کنند تا فروشگاه را ببینند و خریداری کنند. هم چنین یافته های آن ها حاکی از آن است که خرده فروشان با پیشنهاد نورپردازی داخل فروشگاهی می توانند به افزایش قابل توجهی در جذب و حفظ مشتریان دست یابند.

ای لب گرمت ز تن سرد من / شعله ی صد بوسه بر انگیخته
خنده ی من، شوخی ی من، ناز من / برده قرار تو و آرام تو
فتنهی عشاق هوسباز من / زهر حسد ریخته در کام تو
من گل صحرایی ی خود رُسته ام / عطر مرا رهگذری نوش کرد
خوب چو از بوی تنم مست شد / رفت و مرا نیز فراموش کرد
چون تو کسی بود و مرا دوست داشت / چون تو کسی عاشق و دیوانه بود
چون تو کسی با لب من آشنا / وز دگران یکسره بیگانه بود
او همه چون مستی ی یک جرعه می / در سر من، در تن من، می دوید
او چو شفق من چو شب تیره فام / سر زده بر دامن من، می دوید
آن که مرا عاشق دیوانه بود / با که بگویم ز برم رفت رفت
روز شد و شب شدم و کوهسار / پر تو مهرش ز سرم رفت رفت
کیستی ای دوست که با یاد تو / بادهی اندیشه ام آمیخته
ای لب گرمت ز تن سرد من / شعلهی صد بوسه برانگیخته
خلوتی آراسته کردم بیا / تا شب خود با تو به روز آورم
از دل سرد تو برون شعله ها / با نگهی شعله فروز آورم
بید بر آورده پَر از شاخ خشک / مهر برآورده سر از کوهسار
آن به زمرّد زده بر تن نگین / این ز طلا ریخته هر جا نثار
گرمی ی آغوش مرا باز گیر / گرمی ی صد بوسه به من باز ده
مرغک ترسیده ی پَر خسته را / زنده کن و پرده و پرواز ده
لیک مبادا که چو آن دیگری / برگِ سیه مشق به دور افکنی
مست شوی عربده جویی کنی / جام تهی مانده ز می بشکنی
( مجموعهی اشعار، مرمر، گل صحرایی ، صفحه ۳۶۸ )
سیمین در این شعر ضمن توصیف نکویی های خویش از محبوب تازه تقاضا می کند که چون پیشینیان وجود او را نشکند و بی وفایی نکند. انگاره های بیانی این شعر را بر می شمریم که با تشبیه ” یاد دوست ” به ” باده ” آغاز می شود، تشبیه ” لب محبوب ” به ” شعله ” در گرمی، توصیف ظرافت های زنانه که قرار از دل یار می برد در ابیات:
خندهی من، شوخیی من، ناز من
برده قرار تو و آرام تو
فتنهی عشاق هوسباز من
زهر حسد ریخته در کام تو
سپس تشبیه خود به « گل صحرایی » که عطر وجودش رهگذران را مست می کند لیک رهگذران به بی وفایی او را از یاد می برند. اظهار درد دل با محبوب جدید و اذعان به وجود عشاق دیگری که چون وی اظهار عشق و دوستی می کرده اند. تشبیه یار جدید به ” جرعه ای شراب مستی فزا “، تشبیه وجود محبوب قدیم به ” شفق ” و وجود خویش به ” شب “. شِکوه از ترک گفتن محبوب و بی وفایی او و سرد شدن گرمای عشق شاعر نسبت به او؛ سپس دعوت از محبوب جدید و وعدهی گرما بخشیدن به او با یک نگاه پر مهر، نگاهی که ” برآورندهی پر از شاخ خشک بید” است و ” مهر از پشت کوهسار به گرمای نگاه او سر می زند ” و تشبیه برگ های ” بید ” به ” نگین زمرّد ” در سبزی و خرمی، نیز ” اشعه ها و لمعه های خورشید ” به ” طلا ” که درتابش گویی نثار بر سرخلق می افشاند، سپس بیان عبارت ” مرغک ترسیدهی پر خسته ” به استعاره از وجود شاعر و در پایان هشدار به محبوب در قالب استعاره که مبادا چون “عشاق دیگر به دورم افکنی و جام وجودم را بشکنی". ” برگ سیه مشق ” و ” جام تهی مانده ” نیز استعاره از وجود شاعر انگاره های ترسیم یافتهی شاعر در این چهار پاره است. نوع نگاه سیمین در این اشعار جانبدارانه و توجیه گر برقراری این گونه روابط است؛ چرا که عنصر به وجود آمدن این گونه روابط را نیازمندی زنان تصویر کرده است در اشعار شفیعی کدکنی سخن از برقراری ارتباطات غیرعرفی وغیراخلاقی نیست به غیر از دو نمونه که از لفظ
” روسپی ” در بیان مقصود استفاده شده و نه بست و گسترش سخن دراین باب، دیگر نمونه ای در این خصوص نمی توان یافت.
سرشک در فراز هفتم از شعر « معراج نامه » این گونه سروده است:
معراج نامه
آن گاه
نزدیکتر شدم
دیدم فراخنای زمین
در زیر پای روسپیان تنگ
دیدم که مسخ می شد انسان
و آنگه بجای او
می رست خوک و خرچنگ
( آیینه ای برای صداها، از بودن و سرودن، معراج نامه ، صفحه ۳۹۷ )

که این فراز از شعر تلمیحی به معراج حضرت رسول ختمی مرتبت دارد و روایتی که ایشان ازاوضاع زنان بدکنش در جهان باقی مشاهده کرده اند.
و نمونهی دیگر را در شعر « پل » می بینیم که در ابیات پایانی سروده است:
پل
جاودان غرقه بماناد به خواب! / زان که خوابش را تعبیری نیست
معبر روسپیان است آنجا / سخن از نیزه و شمشیری نیست
( آیینه ای برای صداها، شبخوانی، پل، صفحه ۱۳۸ )
سرشک در یک حسامیزی جالب توجه خواب و رویا پردازی ” پل ” را به تصویر کشیده است. پلی که گمان می کند از روی او سپاهی نیزه دار و کمان دار و رزمجو عبور می کند. شاعر در بیت پایانی خواب پل را رویایی بی تعبیر بیان می دارد و معتقد است رهگذران این معبر در سرخوشی و بی خیالی و بی غیرتی ” روسپیان ” را مانند و این ” پل ” معبر ” روسپیان ” است نه رزمجویان. فضای حاکم بر این شعر فضایی حماسی و دور نمایهی آن سخن از غیرت است.
آن چه در این مختصر از نظر گذشت نوع نگاه دو شاعر نسبت به برقراری روابط غیرعرفی و غیراخلاقی بود. فصل دیگر را به بیان پاره ای خصوصیات زنانه از قبیل: شرم و حیا، احساس ضعف، نیاز به تکیه گاه، وصال و تسلیم پی خواهیم گرفت.
پی نوشت
زن و شعر، زینب یزدانی، صفحه ۲۴۴
مجموعهی اشعار سیمین بهبهانی، صفحه ۶۰

 ۳۲
 ۳۴
 ۳۵
 ۳۷
 ۳۸
 ۳۹
۲-۲-۱۰- مهارت های تفکر انتقادی ۴۳
 ۴۶
 ۴۷
 ۴۸
 ۴۹
 ۵۰
 ۵۱
 ۵۷
 ۵۷
 ۵۷
 ۵۸
 ۵۸
 ۶۰
 ۶۱
 ۶۳
 ۶۴
 ۶۶
 ۶۷
 ۶۷
 ۶۷
 ۶۹
 ۷۰
 ۷۰
الف چنته (پورت فولیو) ۷۱
ب سنجش عملکردی ۷۱
ج سنجش کاربردی (واقعی) ۷۱
فصل سوم: روش اجرای تحقیق ۷۹
 ۸۰
 ۸۰
 ۸۰
 ۸۱
 ۸۳
 ۸۳
 ۸۴
 ۸۴
۱-توصیفی ۲- استنباطی ۸۴
فصل چهارم: تجزیه‌وتحلیل داده ها ۸۸
 ۸۹
مقدمه: ۸۹

قلمرو زمانی: دوره زمانی این پژوهش از سال ۱۳۸۸ تا ۱۳۹۲ می‌باشد.
۱-۷- متغیرهای پژوهش
۱-۷-۱- تعریف مفهومی متغیرهای پژوهش:
ریسک محیط^[۲]: تأثیر محیط خارج از شرکت بر عملکرد شرکت از دیدگاه جریانات نقدی و سودآوری تعریف شده است و از ۲ بخش تشکیل شده است:۱- ریسک اقتصادی^[۳] و ۲- ریسک بازار^[۴]
نسبت بدهی^[۵]: ترکیبی از بدهی و حقوق صاحبان سهام است که شرکت بدان وسیله به تأمین مالی دارایی‏های خود می‌پردازد. (شیرزاده،۱۳۸۱: ۱۰). نسبت بدهی ترکیب منابع وجوه بلندمدت مورد استفاده شرکت است و تغییر این ترکیب موجب تغییرهزینه سرمایه شرکت می‌شود.
اگر مقدار بدهی زیادی در تامین مالی شرکت استفاده شود و باعث افزایش نسبت بدهی به حقوق صاحبان گردد؛ شرکت بالقوه باید درآمد بیشتری نسبت به وقتی که تامین مالی خارجی نکرده بود، تولید کند. اگر به این طریق درآمد شرکت به مقدار قابل توجهی نسبت به هزینه بدهی (هزینه بهره) افزایش پیدا کند، سهام‌داران از درآمد بیشتری با مقدار سرمایه‌گذاری قبلیشان در شرکت بهره‌مند می‌شوند.
از طرفی نسبت بدهی هر شرکت هشدار اولیه‏ای درباره میزان مضیقه مالی شرکت است و لازم می‏باشد در برنامه‏ ریزی استراتژیک شرکت‏ها و تعیین عوامل مؤثر برکارایی تأمین مالی آنان مورد توجه جدی باشد. منابع تأمین مالی شرکت‏ها براساس سیاست تأمین مالی آنها به دو بخش منابع مالی درونی و منابع مالی بیرونی شرکت تقسیم می‏شود. در منابع مالی درونی، شرکت از محل سود کسب شده اقدام به تأمین مالی می‏کند، یعنی به جای تقسیم سود بین سهامداران سود را در فعالیت‏های عمدتاً عملیاتی شرکت برای کسب بازده بیشتر به‏کار می‏گیرد و در منابع مالی بیرونی از محل بدهی‏ها و سهام اقدام به تأمین مالی می‏کند. (شیرزاده،۱۳۸۱،ص۱۰).

امروزه درجه‏بندی شرکت‏ها از لحاظ اعتباری تا حدود زیادی به نسبت بدهی آنان بستگی دارد و در واقع مبنای تولید وارائه خدمات به نحوه تأمین و مصرف وجوه مالی وابسته است. از طرفی نسبت بدهی هر شرکت هشدار اولیه‏ای درباره میزان مضیقه مالی شرکت است و لازم می‏باشد در برنامه‏ ریزی استراتژیک شرکت‏ها و تعیین عوامل مؤثر برکارایی تأمین مالی آنان مورد توجه جدی باشد. منابع تأمین مالی شرکت‏ها براساس سیاست تأمین مالی آنها به دو بخش منابع مالی درونی و منابع مالی بیرونی شرکت تقسیم می‏شود. در منابع مالی درونی، شرکت از محل سود کسب شده اقدام به تأمین مالی می‏کند، یعنی به جای تقسیم سود بین سهامداران سود را در فعالیت‏های عمدتاً عملیاتی شرکت برای کسب بازده بیشتر به‏کار می‏گیرد و در منابع مالی بیرونی از محل بدهی‏ها و سهام اقدام به تأمین مالی می‏کند.
۱-۸- تعریف عملیاتی متغیرهای پژوهش
۱-۸-۱- ریسک محیط ( متغیر مستقل):
محیط اقتصادی شرکت ها نقش تعیین کننده و غیر قابل انکاری در اثرگذاری بر عملکرد شرکت دارند. ریسک محیط بر اساس انواع ریسک هایی که شرکت در نتیجه فعالیت خود با آن ها روبرو می‏شود تعریف می‏گردد. انواع ریسک ها و مخاطراتی که موفقیت یک شرکت را تهدید می‏کنند به دلیل عدم اطمینان های ناشی از محیط خارجی و یا داخلی خود شرکت است، ریسک می‏تواند ناشی از سیاست ها و عوامل کلان اقتصادی یک کشور مانند خصوصی سازی، تولید ناخالص داخلی و… یا سیاست های اتخاذ شده در سطح خود شرکت ها از قبیل نحوه تأمین مالی، سیاستهای نقدینگی، رشد بالقوه شرکت وغیره باشد(چاسوس والسن،۲۰۰۷ ).
عوامل محیطی در قالب ریسک محیط تعریف شده اند، ریسک محیط از طریق دو بعد ریسک اقتصادی و ریسک بازار اندازه‏گیری می‌شود، این عوامل بیانگر تأثیر شرایط عدم اطمینان محیط بر عملکرد شرکت ها می‌باشند.
۱-۸-۱-۱-ریسک اقتصادی:
ریسک اقتصادی بیانگرتغییرپذیری محیط اقتصادی کلان می‌باشد.ریسک اقتصادی از طریق نرخ رشد تولید ناخالص داخلی ^[۶] (GDP)و نرخ رشد فروش شرکت اندازه‏گیری می‏شود.. تولید ناخالص داخلی مجموع ارزش کالاها و خدمات نهایی تولید شده، طی یک دوره(یکسال) در داخل یک کشور است(نظری، ۱۳۸۵).کوواریانس میان نرخ رشد GDP و نرخ رشد فروش شرکت، عددی به دست می‌دهد که بیانگر ریسک اقتصادی است، ریسک اقتصادی بیانگر این موضوع است که چگونه رشد فروش شرکت متناسب با نرخ رشد GDP تغییر می‏کند.
رشد تولید ناخالص داخلی β + α = رشد فروش
۱-۸-۱-۲- ریسک بازار:
ریسک بازار نیز در برگیرنده چگونگی عملکرد بازار(عملکرد سهام) شرکت در مقایسه با متوسط عملکرد بازار است(داموداران ،۱۹۹۷). ریسک بازار نیز از طریق کوواریانس میان قیمت بازار سهام شرکت و میانگین قیمت بازار سهام ۳۰ شرکت بزرگ اندازه‏گیری می‌شود، نتیجه این محاسبه نشان دهنده این موضوع است چگونه قیمت سهام شرکت متناسب با قیمت سهام ۳۰ شرکت بزرگ دچار نوسان می‌شود. نرخ رشد GDP نیز بصورت زیر محاسبه می‌شود(چاسوس و السن،۲۰۰۷)
(تولید ناخالص داخلی درسال i – تولید ناخالص داخلی درسال i-1 ) / تولید ناخالص داخلی در سالi-1
۱-۸-۲- نسبت بدهی ( متغیر وابسته ):
نسبت بدهی از نسبت‌های مالی است و یکی از مقیاس‌های اندازه‌گیری اهرم مالی شرکت می‌باشد.
این نسبت از طریق تقسیم کل بدهی‌های شرکت، به حقوق صاحبان سهام بدست می‌آید، که نشان می‌دهد، یک شرکت برای تامین مالی دارایی‌هایش چه درصدی از حقوق صاحبان سهام و بدهی استفاده می‌کند.
دراین پژوهش حاصل تقسیم میانگین بدهی های شرکت بر ارزش دفتری دارائی ها استفاده شده است که این نسبت را نسبت بدهی می‏نامند(چاسوس و السن،۲۰۰۷). با بهره گرفتن از نسبت بدهی درصد وجوهی که از طریق اعتباردهندگان یا بستانکاران تأمین شده است محاسبه می‏شود:
بستانکاران ترجیح می‏دهند که نسبت بدهی کم باشد، زیرا پایین بودن این نسبت بدان معنی است که بستانکاران یا اعتباردهندگان در صورت ورشکستگی از مصونیت بیشتری برخوردارند(از نظر تحمل زیان)(بری گام و همکاران،۱۳۸۲).
فصل دوم
مبانی نظری پژوهش
۲-۱- مقدمه
رشد و شکوفایی اقتصاد هر کشوری به سرمایه گذاری و برنامه ریزی مناسب بستگی دارد. هدایت صحیح جریان‌های نقدی به سمت سرمایه گذاری مناسب باعث رشد اقتصادی، افزایش تولید ناخالص ملی، ایجاد اشتغال، افزایش درآمد سرانه و نهایتأ رفاه عمومی خواهد شد. بدون شک، عمده ترین اقدام در جهت تشویق مردم به سرمایه گذاری یا خرید سهام شرکت ها، بهبود شاخص های عملکرد و کاهش ریسک شرکت هاست. در این میان، عوامل مختلفی وجود دارند که می‌توانند بر عملکرد شرکت ها تأثیر گذار باشد.
سرمایه گذاران برای انجام سرمایه گذاری های خود به اطلاعات مالی نیاز دارند تا بتوانند سرمایه گذاری های مناسبی انجام دهند. صورت های مالی نقش عمده ای در تشریح وضعیت مالی و عملکرد مالی شرکت ها دارند. تجزی و تحلیل درست عوامل مؤثر بر عملکرد مالی شرکت ها می‌توانند سرمایه گذاران رادر جهت اتخاذ تصمیمات بهینه کمک کند. علاوه بر آشنایی مدیران با عوامل مؤثر بر عملکرد شرکت ها نیز موجب خواهد شد تا آنان تصمیماتی را اتخاذ نمایند که بهترین تصمیم برای شرکت تابعه آنان باشد. این تحقیق به بررسی این موضوع می‌پردازد که اگر شرکت ها به نحو صحیح موفعیت های سرمایه گذاری خود را با توجه به محیط فعالیت انتخاب و در پی آن خود را به نحوی تنظیم کنند که منابع را به بهترین موقعیت ها تخصیص دهند، در آن صورت قادر خواهند بود به نتایج رضایت بخشی دست یافته، به دنبال آن رضایت صاحبان سهام و اعتبار دهندگان خود را جلب نمایند. مفاهیم مالی و اصول نظری مدیریت استراتژیک بیانگر این موضوع هستند که شرکت ها قبل از اتخاذ تصمیم در مورد سرمایه گذاری های خود باید منابع مالی خود را بررسی کرده، وجوه خود را به نحوی تخصیص دهند که ضمن گردش عملیات شرکت در کوتاه مدت، موفقیت بلند مدت خود را نیز در نظر گرفته باشند. در این راستا، بررسی همه جانبه و کلی عوامل اثر گذار برعملکرد شرکت ضروری به نظر می‌رسد. برخی از این عوامل ناشی از محیط فعالیت شرکت هستند که در سطوح کلان، صنعت و خود شرکت می‌توانند بر کارایی و سودآوری شرکت مؤثر واقع شوند که در این مقاله اثرگذاری محیط در قالب ریسک محیط تعریف شده است. عامل دیگر، سیاست های (استراتژی های) تدوین شده توسط مدیریت عالی است که بر عملکرد شرکت مؤثر هستند. علاوه بر آن نسبت بدهی نیز از طریق هزینه سرمایه و ریسک ناشی از وام گیری می‌تواند بر عملکرد شرکت تأثیرگذار باشد .
۲-۲- تاریخچه ریسک
ریشه ریسک از کلمه ایتالیاییRISCARE به مفهومTO VENTURE است. این مفهوم بمعنی تقبل ریسک در اتخاذ آگاهانه تصمیم دلالت دارد به عبارتی تحمل میزان ضرر و یا احتمال ضرر آتی که از هر تصمیم یا پدیده بالقوه ناشی می‌شود. . .
بطور کلی تا دهه ۵۰ نگرش به ریسک محدود، یک بعدی و کیفی بوده است. مارکویتز دانشمند آمریکایی اولین کسی بود که مقوله ریسک را کمی کرد .
۲-۳- مفهوم ریسک سرمایه‏گذاری
ریسک عبارتست از احتمال از دست دادن تمام یا قسمتی از سود و یا اصل سرمایه، یا به‏طورکلی، نوسان پذیری بازده سرمایه‏گذاری، ریسک نامیده می‏شود(شارپ^[۷]،۱۹۸۵).
بدون شک عمده ترین اقدام، در جهت تشویق مردم به سرمایه‏گذاری در فعالیت های تولیدی یا خرید سهام شرکت ها، ایجاد تعادل بین بازدهی و ریسک این‏گونه سرمایه‏گذاری‏ها در مقایسه با سایر سرمایه‏گذاری‏های غیر مولد می‌باشد. در بازار سرمایه، سرمایه‏گذاران سعی دارندکه حتی الامکان پس اندازهای خود را در سرمایه‏گذاری هایی صرف کنند که بیشترین بازدهی را داشته باشند اما در این راستا به ریسک مربوط به سرمایه‏گذاری نیز توجه دارند و در صورتی تحمل ریسک را پذیرا می‏شوندکه از بابت آن بازده بیشتری عایدشان شود. دراین مورد، ایجاد محیطی مناسب برای سرمایه‏گذاری‏های سالم و مولد وتقویت بازار سرمایه از مهمترین اقداماتی است که می‌تواند توسط دست‏اندرکاران اقتصاد کشور انجام گیرد.
با بررسی فرمول‏های بازده در می‏یابیم که ریسک هر سهم بوسیله تغییرات در قیمت و سود تقسیمی آن سهم مشخص می‏شود. سرمایه‏گذارانی که در صدد به حداکثر رساندن ثروت خود هستند، سعی می‏کنند در دارایی هایی که نرخ بازده بالا و ریسک کمی دارند سرمایه‏گذاری‏کنند. اگر شخصی در اوراق بهاداری سرمایه‏گذاری‏کند که نرخ بازدهی آن از نرخ بازده مورد انتظار بیشتر باشد، ارزش بازار این اوراق افزایش خواهد یافت. فرایند سرمایه‏گذاری برپایه درک و تنظیم ریسک بنا نهاده شده است. بنابراین اگر بتوانیم ماهیت ریسک‏های سرمایه‏گذاری را درک کنیم، برآگاهی خود نسبت به مسائل مربوط به ریسک افزوده‏ایم.
هر سرمایه‏گذاری عدم اطمینان‏هایی را در بر دارد که بازده سرمایه‏گذاری را درآینده ریسکی می‏سازد. ریسک یک دارائی مالی به خاطر این است که احتمال این وجود داردکه بازده حاصل از دارائی کمتر از بازده مورد انتظار باشد. یعنی کلاً انحراف هایی که از بازده مورد انتظار ممکن است درآینده بوجود آید، ریسک یک دارائی می‏باشدکه عوامل تشکیل دهنده ریسک موجب این انحراف‏ها می‏شوند (عبده تبریزی،۱۳۷۰).
۲-۴- تعریف ریسک
ریسک را می‌توان احتمال متفاوت بودن بازده واقعی از بازده مورد انتظار تعریف کرد. در ادبیات مالی انواع ریسک های مختلف شناخته شده است که هر کدام تعریف خاص خود را دارند. از یک دیدگاه می‏توان ریسک را به دو دسته طبقه‏بندی‏کرد: دسته اول شامل ریسک‏هایی است که به عوامل داخلی شرکت مربوط می‏شوند و در هر شرکتی این نوع ریسک‏ها به شرایط خاص همان شرکت بستگی دارد و ارتباطی با ریسک سایر شرکت‏ها ندارد، نهایتاً این نوع ریسک می‏تواند خاص یک صنعت معین باشد. این نوع ریسک را ریسک غیر‏سیستماتیک یا قابل اجتناب می‏گویند. دسته دوم شامل ریسک‏هایی است که خاص یک یا چند شرکت نبوده بلکه به کل بازار مربوط می‏شود. این نوع ریسک‏ها که دراثر عواملی است که‏بازده کل بازار را تحت تأثیر قرار می‏دهد، ریسک سیستماتیک یا غیرقابل‏اجتناب می‏گویند(جونز،۱۳۸۴).
اقتصاددانان متعددی ریسک سرمایه‏گذاری را پراکندگی بازده تعریف کرده‏اند. برای مثال کینز، ریسک سرمایه‏گذاری را احتمال انحراف از میانگین بازده تعریف کرده است. مطابق نظرکینز، شخصی که در یک دارائی سرمایه‏گذاری می‏کندکه توزیع احتمال بازده آن از پراکندگی زیادی برخوردار است، بایستی در قبال ریسکی که تحمل می‏کند بازده بیشتری دریافت کند، مشابه کینز، هیکس نیز ریسک را واریانس بازده تعریف می‏کند. هیکس تأکید می‏کند یک سرمایه‏گذاری که بازده آن پراکندگی بیشتری داشته باشد(با فرض داشتن بازده موردانتظار مشخص) از جذابیت کمتری برخودار است. بدین ترتیب هیکس نیز تأکید می‏کند که وقتی بازده نامطمئن است عامل پراکندگی نیز عامل با اهمیتی است که تصمیمات سرمایه‏گذاری را تحت تأثیر قرار می‏دهد.
اگرچه مارس چاک^[۸] می‏گوید که برای تصمیم‏ گیری در شرایط ریسک باید تمام شرایط توزیع بازده را در نظر گرفت، اما او همچنین گفته است که در بسیاری از موارد ملحوظ‏کردن دو مؤلفه کافی است، «امید ریاضی و ضریب تغییرات». به عبارت دیگر، مارس چاک نیز ریسک سرمایه‏گذاری را واریانس یا ضریب تغییرات معرفی می‏کند.(شفیع زاده،۱۳۷۵،ص۲۲).
دومار^[۹] ریسک سرمایه‏گذاری در شرایط عدم‏اطمینان را، احتمال تحمل زیان تعریف کرده است و بنابراین پیشنهاد می‏کند که سرمایه‏گذاران باید ریسک را فقط بر مبنای احتمال زیان اندازه‏گیری کنند. «از بین تمام سؤالاتی‏که ممکن است یک سرمایه‏گذار با آن مواجه باشد، یکی از آنها مهمتر است و آن مربوط می‏شود به احتمال اینکه بازده واقعی کمتر از صفر باشد که این یک زیان است و اساس ریسک همین است. این نویسنده یک شاخص کمی از ریسک ارائه کرد که تحت تأثیر احتمال تحمل زیان و مقدار زیان احتمالی است. بدین ترتیب او بر بخش منفی توزیع احتمال بازده تأکید کرد و مطابق مدل او پراکندگی بیشتر، ضرورتاً به معنی ریسک بیشتر نیست، بومال^[۱۰] نویسنده دیگری است که بیان کرد، واریانس فی نفسه نشان‏دهنده ریسک نیست، بلکه ریسک عمدتاً بیانگر این است که بازده یک سرمایه‏گذاری نهایتاً ارزش‏های منفی بگیرد(جونز،۱۳۸۴).
بنابراین می‏توان نتیجه‏گرفت که در رابطه با تعریف عملیاتی ریسک اتفاق نظر وجود ندارد، لیکن اغلب تجزیه و تحلیل‏گران مالی از واریانس بازده‏ها برای محاسبه ریسک استفاده می‏کنند. از نظر آماری ریسک به عنوان تغییر‏پذیری در بازده تعریف می‏شود وهر چقدر توزیع احتمال بازده وسیعتر باشد، ریسک سرمایه‏گذاری بیشتر است.
۲-۵- ریسک محیط^[۱۱]
محیط اقتصادی شرکت ها نقش تعیین کننده و غیر قابل انکاری در اثرگذاری بر عملکرد شرکت دارند. ریسک محیط بر اساس انواع ریسک هایی که شرکت در نتیجه فعالیت خود با آن‌ها روبرو می‏شود تعریف می‏گردد. انواع ریسک ها و مخاطراتی که موفقیت یک شرکت را تهدید می‏کنند به دلیل عدم اطمینان های ناشی از محیط خارجی و یا داخلی خود شرکت است، ریسک می‏تواند ناشی از سیاست ها و عوامل کلان اقتصادی یک کشور مانند خصوصی سازی، تولید ناخالص داخلی و… یا سیاست های اتخاذ شده در سطح خود شرکت ها از قبیل نحوه تأمین مالی، سیاست های نقدینگی، رشد بالقوه شرکت و غیره باشد(چاسوس و السن،۲۰۰۷،ص۲۰). در ادامه انواع ریسک هایی که به نحوی ناشی از محیط اقتصادی می‏شوند، توضیح داده می‏شود.
‏۲-۵-۱- ریسک نرخ بهره
ریسک نرخ بهره یعنی ریسک از دست دادن اصل سرمایه به لحاظ تغییر در نرخ بهره بازار یا به بیان دیگر احتمال کاهش قیمت اوراق بهادار به دلیل افزایش نرخ بهره بازار را ریسک نرخ بهره می‏نامند. درچنین وضعی اگر دارنده اوراق بهادار به جای نگهداری آن تا تاریخ سررسید اقدام به فروش آن کند، نرخ بازده واقعی سرمایه‏گذار از نرخ بازده موردانتظار وی کمتر خواهد شد. اگر قیمت اوراق بهادار فروش رفته به شدت کاهش یابد، امکان دارد که نرخ بازده سرمایه‏گذاری حتی منفی شود (راعی و تلنگی،۱۳۸۳،ص۲۳۵).
۲-۵-۲- ریسک تورم
نوسان‏پذیری بازده یک سرمایه‏گذاری در اثر تغییرات نرخ تورم را ریسک قدرت خرید(ریسک تورم) می‏نامند و یا می‏توان گفت، ریسک تورم عبارتست از احتمال خطر از دست دادن اصل و فرع سرمایه به دلیل کاهش قدرت خرید پول (راعی و تلنگی،۱۳۸۳،ص۲۳۵).

با توجه به پیوستگی ناشی از ورود حلقه، یو و مورل(۲۰۰۴) بیان کردند که این امر فقط تاثیر قابل توجه در جریان گلوله ای دارد که در آن یک حباب بزرگ تقریبا کل سطح مقطع لوله را اشغال می کند. در سناریوی جریان حبابی، این امر نادیده گرفته می شود. گزارشات مشابه در مدل هیبیکی و ایشی(۲۰۰۲)، چنگ و همکاران (۲۰۰۷) یافت می شود.
۵-۳) جزئیات عددی و تجربی
دو مدل عددی با تایید داده های تجربی هیبیکی و همکاران (۲۰۰۱) در محدوده سرعت های مایع ظاهری و سرعت های ظاهری گاز در محل و ۵۳٫۵ برآورد می شود(شکل ۵-۲ را ببینید). هشت شرایط جریان حبابی، در جدول ۵-۱ خلاصه شده است، برای تایید استفاده شده است. همانطور که در شکل ۵-۳ رسم شده است، چهار تا از شرایط در جریان حبابی هستند و چهار تای دیگر بیانگر مشخصات انتقال رژیم جریانی حبابی به گلوله ای است. مخصوصا در شرایط جریانی و ، مشاهده حباب های سرپوشی گزارش شده است. همانطور که در هو و یو (۲۰۰۵) بحث شده است، برخورد بین حباب ها – حباب ها ، حباب ها-گردابه ها در انتقال رژیم حبابی به گلوله ای ممکن است زمانی که شامل پیوستگی است، نسبتا پیچیده باشد که سبب ناسازگاری قابل توجه بین پیش بینی های عددی و اندازه گیری تجربی می شود.

شکل ۵-۳نقشه رژیم جریانی و انتقال شرایط جریانی مطالعه شده در کار حاضر(چنگ و همکاران ۲۰۰۷).
دو مجموعه معادلات جرم و مومنتوم هر فاز با معادلات موازنه جمعیتی اضافی ترکیب شده و مدل عدد چگالی متوسط حباب() در نظر گرفته میشود. در مدل ، مدل هسته های پیوستگی و شکستگی یو مورل(۲۰۰۴) اعمال شده است. برای کاهش هزینه محاسباتی، تقارن شعاعی فرض می شود، شبیه سازی های عددی حاصل فقط در ۶۰ درجه شعاعی لوله با شرایط مرزی متقارن در هر دو جانب عمودی به جای کل لوله انجام می شود. مش محاسباتی و هندسی در شکل ۵-۴ نشان داده شده است. در ورود بخش تست، چون قطر حباب های تزریقی نامعلوم است، توزیع یکنواخت سرعت های ظاهری مایع و گاز ، کسر خالی و اندازه حباب براساس شرایط جریانی توصیف شده مشخص می شود. جزئیات بیشتر شرایط مرزی در جدول ۵-۱خلاصه شده است. مدل آشفته انتقال تنش برشی() با مدل ویسکوزیته آشفته حباب القایی (ساتو و همکاران ۱۹۸۱) در مطالعه حاضر استفاده شده است.
جدول ۵-۱٫ سناریوهای جریان و جزئیات شرایط مرزی ورودی در شبیه سازی آزمایش هیبیکی و همکاران(۲۰۰۱)