حمایت عاطفی : عبارت است از بیان عاطفه مثبت، درک همدلانه و تشویق ابراز احساسات از دریافت کننده حمایت است (شریورن و استوارت، ۱۹۹۱) که ابراز همدردی، توجه ، محبت و علاقه نسبت به فرد را شامل می شود. با توجه به این نوع حمایتی، افراد در زمان استرس، احساس آرامش ، اطمینان و به جایی تعلق داشتن می کنند
[۳]
(سارافینو۱، ۱۳۷۸). از جانب دیگر حمایت عاطفی ، ترویج احساس عزت نفس است که فرد را قادر به پذیرش و مقابله موثر با محدودیت های فردی و نتایج نامطلوبشان می کند(هالاهان و موس۲، ۱۹۹۷؛مک وی و همکاران۳، ۱۹۹۶ به نقل از لی و همکاران ، ۲۰۰۴).
حمایت ارزشی : این نوع حمایت از طریق ابراز احترام، تشویق ، موافقت با نظرها یا احساسات فرد و ارزیابی مثبت فرد در مقایسه با کسانی که وضعیتشان بدتر از اوست، صورت می گیرد و موجب افزایش احساس با ارزش بودن، لیاقت و اعتبار در فرد می شود.حمایت ارزشی، به ویژه در زمان ارزیابی استرس ، مفید واقع می شود (سارافینو، ۱۳۷۸).
حمایت اطلاعاتی: منظور از حمایت اطلاعاتی، مشورت اطلاعات ، راهنمایی یا بازخورد به فرد است (شربورن و استوارت، ۱۹۹۱ (.
حمایت عملی و مادی : شامل کمک های مستقیم به فرد است ، مانند انجام دادن کارهای خانه یا قرض دادن پول (سارافینو، ۱۳۷۸).
حمایت شبکه ای : این نوع حمایت به فرد احساس عضویت در گروهی با علائق و فعالیت های مشترک می دهد (سارافینو، ۱۳۷۸).
از نظر شربورن و استوارت (۱۹۹۱) به جای حمایت ارزشی و شبکه ای ، دو نوع دیگر از حمایت وجود دارد که عبارتند از تعامل اجتماعی مثبت که شامل وجود افرادی است که کارهای جالب انجام می دهند و حمایت مهربانانه که شامل بیان عشق و مهربانی از منبع حمایت است (کوهن و هابرمن ، ۱۹۸۳ به نقل از ساراسون وساراسون ، ۱۹۸۵) نیز حمایت اجتماعی ای که وابستگی ، عزت نفس ، ارزیابی و کمک های ملموس فراهم می کنند ، تمایز قائل شوند.
[۴]
۲-۲-۷مفهوم حمایت اجتماعی در نظریه های مختلف
۲-۲-۸دیدگاه استرس و مقابله
رویکرد استرس و مقابله معتقد است که حمایت با حفظ افراد از تاثیرات مضر استرس در ایجاد سلامتی دخیل است، این دیدگاه پر نفوذ ترین دیدگاه نظری درمورد حمایت اجتماعی است و معتقد استکه حمایت تاثیر حوادث پر استرس زندگی روی سلامتی را از طریق فعالیت های حمایتی دیگران و یا اعتقاد به وجود حمایت کاهش می دهد.
منظور از فعالیت های حمایتی، تفکری است که افزایش عملکرد مقابله ای را به دنبال دارد در حالی که درک حمایت موجود منجر به ارزیابی موقعیت های تهدید آمیز بالقوه به عنوان کم استرس می شود این دیدگاه ارتباط نزدیکی با تحقیقات و نظریات مربوط به استرس و مقابله دارد (لازاروس۱۹۹۶،۱؛ لازاروس و فولکمن۲، ۱۹۸۴؛ موس و بلینگز۳، ۱۹۸۲ به نقل از کوهن و همکاران۴ ، ۲۰۰۰ ).
بر طبق دیدگاه های فعالیت های حمایتی، هریک از رویدادهای پر استرس، باعث ایجاد خواسته ها و تقاضا های خاصی از افراد متاثر می شود به عنوان مثال ممکن است داشتن افرادی که در زمان از دست دادن موقت شغلتان به شما کمک مالی می کنند مفید باشد ولی در زمانی که شما با مرگ یک دوست مواجهه می شوید ، مفید نباشند. بر طبق مفهوم ارزیابی، حایت اجتماعی می تواند از افراد در برابر اثرات مضر استرس ها با هدایت آنها به جهتی که موقعیت های پر استرس را کمتر به صورت منفی ارزیابی کنند حمایت کنند (کوهن و همکاران ، ۲۰۰۰).
۲-۲-۹دیدگاه تعبیر اجتماعی
شناخت اجتماعی و تعاملات نمادی ، دیدگاهی جایگزین از حمایت اجتماعی فراهم می کند. تعبیر اجتماعی به این فرض بر می گردد که ادراک مردم از جهان ، واقعیت نهایی را منعکس نمی کند و به جای آن مردم نظریه ها و مفاهیمی در مورد جهان می سازند که زمینه اجتماعی شان را منعکس می کند (دوی۵، ۱۹۱۷ به نقل از کوهن و همکاران ، ۲۰۰۰).
[۵]
طبق این دیگاه، ممکن است عقیده مشترکی در همه افراد و گروه ها در مورد اینکه چگونه رفتارهای حمایتی شکل
می گیرند وجود نداشته باشد و همچنین خود و جهان اجتماعی بر طبق این دیدگاه به طر جدا ناپذیری به یکدیگر وابسته اند . به عبارت دیگر تجربه خود به طور گسترده ای انعکاس از این مساله است که چگونه یک فرد توسط دیگران دیده می شود. (مید۱، ۱۹۴۳ به نقل از کوهن و همکاران ، ۲۰۰۰).
این دیدگاه حمایت اجتماعی ، از نظریه های شناخت اجتماعی شخصیت و آسیب شناسی روانی گرفته شده است . دیدگاه شناخت اجتماعی از حمایت اجتماعی ، به ادراک حمایت مربوط می شود. فرضیه اساسی این است که وقتی فرد اعتقاد پایداری در مورد حمایت دیگران را تقویت می کند ، تفکرات همیشگی در مورد حمایت اجتماعی ، تناسب اعتقادات موجود را کم می کند (بالدوین۲، ۱۹۹۲؛ مانکوسکی و وبر۳، ۱۹۹۷؛ پیر و همکاران۴ ، ۱۹۹۷ به نقل از کوهن و همکاران ، ۲۰۰۰). هرچند ویژگی های عینی جهان اجتماعی روی ادراک حمایت تاثیر دارد ، حمایت ادراک شده بیشتر تحت تاثیر گیرنده حمایت و درک ویژگی های شخصیتی حمایت گر نسبت به حمایت واقعی دریافت شده است (لاکی و همکاران۵ ، ۱۹۹۶).
مفهوم جدید دیگری از تفکر تعبیر اجتماعی ، تعاملات نمادین است . فرضیه اساسی دیدگاه تعاملات نمادین در مورد حمایت اجتماعی این است که تنظیم تعاملات اجتماعی بیشتر از تهیه فی نفسه حمایت ، مسئول حفظ سلامتی است (توتیس۶، ۱۹۸۵).
به طور کلی ، رویکرد تعبیر اجتماعی معتقد است که حمایت به طور مستقیم با افزایش عزت نفس و خود تنظیمی صرف نظر از وجود استرس روی سلامتی تاثیر می گذارد (کوهن و همکاران ، ۲۰۰۰).
[۶]
۲-۲-۱۰دیدگاه روابط
این دیدگاه حمایت را به عنوان بخش کلی تری از روابط ، مفهوم سازی می کند . این رویکرد فرضیاتی را شامل می
شود که حمایت اجتماعی را به فرآیندها و کیفیت روابط دیگران نسبت می دهد . این روابط کیفی هیچ یک از کمک های واقعی در طول زمان استرس و یا اعتقادات مربوط به حمایت اجتماعی را به خودی خود منعکس نمی کنند . یک احتمال این است که شناخت های ما در مورد محیط اجتماعی مان قویاً به هم وابسته و دارای اشتراکند (کوهن و همکاران ، ۲۰۰۰).
۳-۲ شیوه های مقابله با استرس
در فرهنگ آکسفورد، فشار روانی به اوایل قرن ۱۴ بر می گردد که معانی مختلفی برای آن به کار رفته است، این اصطلاح به معنای در آغوش گرفتن، فشردن و باز فشردن گرفته شده ۱، رفتارهایی که با احساسات متضاد همراه است.تعریف انجمن پزشکی آمریکا از فشار روانی عبارت است از هرنوع مداخله که مزاحم سلامت روان و جسمانی فرد باشد (اینلندر و موران۲ ، ۱۳۷۸).
(هانس سلیه ، ۱۹۷۶) در زمینه استرس بیشترین پژوهش را انجام داد.به همین دلیل او را « پدر فشار روانی» نامیده اند. او اولین کسی است که استرس را این گونه تعریف کرد ، استرس پاسخ غیر اختصاصی بدن انسان است به هرنیازی که دارد. این پاسخ می تواند به شکلهای گوناگونی مانند سفتی عضلات، اضطراب، افزایش ضربان قلب و فشار خون ، تنفس سطحی ، سرگیجه و یا شادابی نمود پیدا کند (قاسم زاده، ۱۳۷۶).
بنابراین طبق نظر سلیه، هرگاه فردی برای مدت زمان طولانی انگیختگی فیزیولوژیکی (ضربان تند قلب، افزایش و تپش عضلانی و…) را تجربه کند، بدن وی دچار فشار روانی می شود (ریو ، ۱۹۹۲).
فشار روانی رابطه معین بین شخص و محیط است که به وسیله شخص به عنوان عامل فشار یا فراتر از منابع خطر زا برای سلامتی او می شود.
[۷]
مفهوم فشار روانی به عنوان محرک است زیرا افراد به محرک های یکسان به شیوه های متفاوت پاسخ می دهند.همچنین فشار روانی به عنوان پاسخ فیزیولوژیک نمی باشد زیرا بسیاری از وقایع زندگی مثل ورزش و عاشق شدن منجر به تشدید انگیختگی فیزیولوژیک فرد می گرددحال آنکه فشار روانی نیستند ( لازاروس و فولکمن، ۱۶۸۴).
ماهیت فشار روانی تغییر و فرایند است که بین رویارویی با یک عامل استرس زای بالقوه و واکنش های نهایی مشخص به آن فعالیت های شناختی بسیاری ادارک ، یادگیری، حافظه، قضاوت میانجی می شود (ریو ، ۱۹۹۲).فشار روانی را در واقع محرکی که لازم است فرد با آن سازگار شود می داند (توماس هولمز۱،۱۹۷۹).بنابر این دیدگاه ، فشار روانی به عنوان یک محرک در نظر گرفته می شود که از خارج بر فرد تحمیل می شود (گنجی ، ۱۳۷۹).
در برخی از دیدگاه ها ، فشار روانی را نه به عنوان یک محرک و نه به عنوان پاسخ فیزیولوژیک ، بلکه آن را شبکه وسیعی از عوامل چون محرک- پاسخ و ویژگی های فردی و ارزیابی ها و سبک های سازشی در نظر می گیرند که با یکدیگر ارتباط تعاملی دارند (استورا ۲،۱۹۹۸).
بنابراین بهتر است فشار روانی را یک سازه در نظر بگیریم بدین معنی که فشار روانی را آمیزه ای از جند عنصر بدانیم که با هم در تعامل هستند (منشی، ۱۳۷۶).
استرس را فشارعصبی هم ترجمه کرده اند که این اصطلاح هم معادل استرس نیست، زیرا استرس از فشار ناشی می شود و خود فشار نیست اگر چه به زعم دو نفر از محققان به نام های (مورهد ، گریفین )۱ با اندک اغماضی می توان استرس را همان فشار عصبی معنا کرد و آن را عکس العملی دانست که انسان در مقابل محرک های ناسازگار از خود بروز می دهد و در این پژوهش هم این معادل به کار رفته است . مقوله استرس و راهبردهای مقابله با آن از جمله نخستین موضوعاتی است که در پنجاه سال اخیر به طور تجربی مورد کاوش قرار گرفته و همین امر باعث شده که
[۸]
تحقیقات متعددی در مورد چگونگی مقابله با آن صورت گیرد.گفته می شود که زیر بنای درصد قابل توجهی از بیماری های جسمی و پریشانی های روانی ، تحل فشار روانی و ناتوانی فرد برای مقابله با آن است.نتایج تحقیقات نشان داده است زمانی که بعد از ملاحظه یعنی توجه نسبت به رفاه و برقراری روابط دوستانه با آن ، در مدیریت یک سازمان ضعیف است ، درصد بیشتری از افراد گرفتار استرس و هیجان منفی می شوند (استلتر و نومروف۱، ۱۹۸۶) . واژه استرس را به راحتی به کار می بریم در حالیکه شناخت بسیار ناچیزی از آن داریم . استرس چیز مبهمی است و تعاریف کامل و دقیقی ندارد. اما همه مردم می دانند که دچار استرس شده اند. با این اوصاف استرس چیست؟
استرس پدیده تازه ای نیست،در طول تاریخ بشر وجود داشته و به صورت های مختلفی بر انسان عارض شده که از جمله نگرانی از بلایای طبیعی ، جنگ ها، قتل عام ها ،ستمکاری حکام جابر و انقلاب های صنعتی و به دلیل تحولات عمیق اجتماعی ، اقتصادی ، فرهنگی ، سیاسی ناشی از آندر کلیه جوامع و ضرورت تطابق مداوم با شرایط جدید و در عین حال در تحول و تغییر، استرس، دامنه، شدت و وسعت بیشتر می گرفت به طوری که می توان آن را فرزند نا خلف انقلاب صنعتی و جنگ ( یک قتل بی صدا) نام نهاد.
حقیقت این است که استرس بخش طبیعی و عادی از زندگی است. تلاش برای رهایی از آن به طور کامل، باعث
می شود که زندگی برایمان یکنواخت و خسته کننده شود.از سوی دیگر، اگر بیش از حد در معرض استرس قرار بگیرید،سلامت جسمی و شادابی روحی شما به خطر می افتد. استرس بر سلامت جسم و روان فرد تاثیر می گذارد و انرژی های او را هدر داده و باطل می سازد.
امروزه مردم اغلب کلمه استرس را به صورت موضوعی متداول و یا به شکل بیماری اپیدمی به کار می برند و این کلمه مدت ها است که در ادبیات محاوره ای جا باز کرده و به همان گونه که از کار، غذا،مسکن، مسافرت، تحصیل و … صحبت می کنیم ، از استرس هم صحبت می کنیم (محمدیان، ۱۳۸۳).
استرس اصطلاحی مبهم و پیچیده است به طوری که بسیاری از محققان ، استرس را اصطلاحی دشوار و پر زحمت دانسته اند (کامل، ۱۹۸۳). استرس با این که اصطلاحی شناخته شده و آشنا است ولی تعارف متعددی از آن ارائه گردیده است. [۹]
سلیه (۱۹۸۰) در این زمینه به کسانی که در مورد استرس نوشتن را آغاز کرده اند، توصیه می کنند که به دنبال تعاریف همگانی که همه روی آن اشتراک نظر داشته باشند نگردند.آنها یادآور می شوند که در مورد تعریف این اصطلاح توافقی وجود ندارد(وینوهوس و مارسیلی۱ ، ۱۹۸۸). با این حال محققان زیادی سعی کرده اند که تعریفی از استرس را به عنوان پدیده قرن بیستم ارائه دهند. استرس از نظر لغوی از کلمه لاتین استرنجر به مفهوم به هم رفتن، قبضه شدن و… گرفته شده است. در زبان فارسی، معادل تکان عصبی ، فشار روانی ، تنیدگی ، نگرانی و … بر آن عنوان شده است ( فخیمی و فرزاد ، ۱۳۸۱).
با تمام جنبه های منفی که در فرهنگ عامه برای استرس وجود دارد ، معهذا این پدیده دارای جنبه های مثبت نیز هست.استرس منفی موجب اختلالات و بروز نشانه ها و پیامد های منفی خواهد شد. استرس بر انسان ها هم اثر مثبت و هم اثر منفی می گذارد.لذا همه استرس ها منفی و زیان بار نیستند. اثر مثبت یعنی اینکه استرس در حد طبیعی انگیزه، عملکرد و کارایی را ارتقاء می دهد و باعث حفظ سلامتی می شود. به عبارت دیگر استرس برای زندگی انسان ها لازم و مفید است ولی میزان آن اهمیت دارد. اگر میزان استرس زیاد باشد و یا به صورت مزمن در آید منفی است و باعث بروز اختلالات و نشانه های منفی متعددی می شود ولی اگر استرس در حد مطلوب و طبیعی بروز کند مفید و مثمر ثمر خواهد بود لذا می توان به سه نوع استرس اشاره کرد:
یوسترس یا استرس مثبت و خوب : این نوع استرس به افراد جنب و جوش می دهد و عملکرد آنها را بهبود می بخشد. این نوع استرس زمانی است که فرد به میزان مناسبی تحت فشار قرار می گیرد و به عملکرد بهینه دست پیدا می کند (کوپر ۲، ۱۹۹۶).
استرس خوب است که در فرد برانگیختگی لازم جهت ارائه پاسخ های لازم و مناسب جهت مقابله با عوامل استرس زا ایجاد کند (هانس سلیه ،۱۹۸۳).
نوسترس : این استرس نه خوب است و نه بد . مثل استرس ناشی از شنیدن خبر وقوع زلزله در یک نقطه دور افتاده جهان .
-
- ارتباط با مراکز خدمات اجتماعی و درمانی مانند بهزیستی ، بیمارستان ها ، اداره سرپرستی و دادگستری و …
-
- برقراری و حفظ ارتباط مستمر مددجو و خانواده از طریق ملاقات ، مکالمه تلفنی و مکاتبه
۲ ) فرهنگی و آموزشی[۴۵]
-
- تشکیل کلاس های درس در پایه های مختلف تحصیلی و برگزاری امتحانات
-
- تحصیل در هنرستان کاردانش تحت نظارت آموزش و پرورش
-
- تشکیل کلاس های سواد آموزی
-
- آموزش و ارتقا مهارت های فنی حرفه ای در رشته های مختلف ، تحت نظارت و اجرای سازمان آموزش فنی حرفه ای وزارت کار وامور اجتماعی و اعطا گواهی نامه حرفه آموزی
-
- آموزش دینی و اخلاقی و و تقویت باورهای مذهبی
-
- آموزش مهارت های ورزشی در رشته های مختلف و تقویت سلامت جسمی و روانی ، با نظارت و همکاری سازمان تربیت بدنی
-
- برگزاری مراسم ملی و مذهبی به منظور تقویت مهارت های اخلاقی و اجتماعی
-
- آموش نقاشی ، موسیقی ، بازیگری برای تخلیه هیجانی ، پرورش و کشف استعدادهای هنری و تقویت اعتماد به نفس و خودباروری
-
- تجهیز کتابخانه و سالن مطالعه با امکانات و کتاب های مناسب و متنوع
-
- برگزاری و شرکت در نمایش های مختلف هنری
۳ ) روان شناسی :
-
- شناخت ویژگی های شخصیتی ، توانایی هوشی ، اختلال رفتاری وروانی ، با اجرای آزمون های روانی و مصاحبه
-
- مشاوره و راهنمایی برای چگونگی کنار آمدن با مشکلات مددجویان در خانواده
-
- روان درمانی فردی و گروهی مددجویان
-
- شناسایی بیماران روانی و معرفی به روان پزشک
-
- اعلام نظر کارشناسانه به دادگاه و مراجع ذی صلاح در مورد وضعیت اطفال
-
- شناخت بزهکاری کودکان با جمع آوری اطلاعات و انجام تحقیقات علمی
۲ – ۹ – ۲ – ۳ ) اقدامات رفاهی
-
- برگزاری اردوهای تفریحی ، زیارتی – سیاحتی در سراسر کشور از قبیل : جنگل ، دریا ، کوه ، آثار باستانی و بازدید از مناطق دفاع مقدس
-
- برگزاری رقابت های ورزشی بین مددجویان و نوجوانان شهر به منظور رقابت سالم و ایجاد نگرش مثبت در جامعه
-
- استفاده از امکانات استخر ، ورزشگاه ، نمایش فیلم سینمایی ، بوستان کانون ، خرید از فروشگاه و استفاده از وسایل ارتباط جمعی
۲ – ۹ – ۲ – ۴ ) مراقبت های پس از آزادی
۱ ) روانشناسی و مددکاری[۴۶]
این اقدامات شامل موارد زیر می باشد :
-
- پیگیری درمان فردی و اجتماعی
-
- معرفی به مراکز مشاوره و روان درمانی پس از آزادی
-
- آماده سازی مددجویان برای درک ومقابله موثر با پدیده های اجتماعی
-
- کاریابی و به کار گیری مددجویان با توجه به استعداد ها و علایق آن ها
-
- پیگیری امور تحصیلی ، شغلی و خانوادگی
-
- ایجاد سازگاری بین مددجو و خانواده و جامعه
بزهکاری پدیدهای روانی و اجتماعی است و نظر به اینکه عوامل اجتماعی نقش مؤثری در بروز و رفع آن دارد، مدیریت و شیوه اداره کانون برمبنای اصل مشارکت میباشد.
مشارکت سازمان های بین المللی[۴۷] :
یونیسف اقدام به برگزاری دوره های آموزشی برای کارکنان و تسهیل تبادل تجارب علمی وعملی از طریق بازدیدهای بین المللی نموده است و در تامین امکانات آموزشی همکاری داشته است . همچنین کانون مورد بازدید گروه های مختلف بین المللی مانند سازمان اصلاحات جزایی قرار می گیرد .
نمودار ۴-۳۰: ارتباط بین خودمدیریتی و چابکی سازمانی
۴-۴-۶- فرضیۀ ۱-۵: بین خودآگاهی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.
براساس اطلاعات جدول ۴-۳۲ و مطابق با آزمون ضریب همبستگی اسپیرمن انجام شده ملاحظه میشود بین چابکی سازمانی و خودآگاهی همبستگی معنیداری وجود ندارد، به طوری که ضریب همبستگی برابر ۱۶۷/۰ = r با سطح معنیداری ۰۵۲/۰ = p ( 05/0> P) و سطح اطمینان ۹۵% بدست آمده است. پس فرضیه H0 تأیید و فرض Hı رد میگردد.
جدول ۴-۳۲: ارتباط بین خودآگاهی و چابکی سازمانی
متغیرها
خودآگاهی
چابکی سازمانی
۱۶۷/۰ = r
۰۵۲/۰ = p
۱۳۶ = n
نمودار ۴-۳۱: ارتباط بین خودآگاهی و چابکی سازمانی
۴-۴-۷- فرضیۀ دو: بین هوش سازمانی با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.
براساس اطلاعات جدول ۴-۳۳ و مطابق با آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شده ملاحظه میشود بین چابکی سازمانی و هوش سازمانی همبستگی مستقیم معنیداری وجود دارد، به طوری که ضریب همبستگی برابر ۵۹۱/۰ = r با سطح معنیداری ۰۰۰/۰ = p ( 001/0< P) و سطح اطمینان ۹۹% بدست آمده است. این ضریب بیانگر مثبت بودن تاثیر هوش سازمانی بر چابکی سازمانی است. بنابراین میتوان گفت با افزایش هوش سازمانی، چابکی سازمانی نیز افزایش مییابد. پس فرضیه Hı تأیید و فرض H0 رد میگردد.
جدول ۴-۳۳: ارتباط بین هوش سازمانی و چابکی سازمانی
متغیرها
هوش سازمانی
چابکی سازمانی
۵۹۱/۰ = r
۰۰۰/۰ = p
۱۳۶ = n
نمودار ۴-۳۲: ارتباط بین هوش سازمانی و چابکی سازمانی
۴-۴-۸- فرضیۀ ۲-۱: بین چشمانداز استراتژیک با چابکی سازمانی رابطه وجود دارد.
براساس اطلاعات جدول ۴-۳۴ و مطابق با آزمون ضریب همبستگی پیرسون انجام شده ملاحظه میشود بین چابکی سازمانی و چشمانداز استراتژیک همبستگی مستقیم معنیداری وجود دارد، به طوری که ضریب همبستگی برابر ۵۲۰/۰ = r با سطح معنیداری ۰۰۰/۰ = p ( 001/0< P) و سطح اطمینان ۹۹% بدست آمده است. این ضریب بیانگر مثبت بودن تاثیر چشمانداز استراتژیک بر چابکی سازمانی است. بنابراین میتوان گفت با افزایش چشمانداز استراتژیک، چابکی سازمانی نیز افزایش مییابد. پس فرضیه Hı تأیید و فرض H0 رد میگردد.
جدول ۴-۳۴: ارتباط بین چشمانداز استراتژیک و چابکی سازمانی
متغیرها
چشمانداز استراتژیک
کانالهای مخفی
پنهان نگاری
ناشناس ماندن
علامت گذاری کپی رایت
زبان شناختی
فنی
قوی
شکننده
فینگرپرینتینگ
واترمارکینگ
غیرقابل مشاهده
قابل مشاهده
شکل ۲-۳ شکل های پنهان سازی اطلاعات توسط پتیتکولاس[۸]
بلوک دیاگرام و تعاریفی که در اولین کارگاه بین المللی پنهان سازی اطلاعات برای انجام این عمل عنوان شد به شرح زیر است [۲۴]:
over-medium : شئ ای که پیام در قالب آن منتقل می شود و می توان شامل تصویر، متن و …باشد در این تحقیق به آن تصویر پوششی گفته می شود.
Embedded-message : داده ای که باید به صورت پنهانی منتقل شود و داخل پیام پوششی جاسازی
می گردد در این تحقیق به آن پیام مخفی گفته می شود.
Stego-medium : حاصل ترکیب پیام در میزبان است در این تحقیق به آن تصویر پنهان نگاری شده گفته می شود.
Stego-key : اطلاعات سری است که مشترک بین فرستنده و گیرنده است و به منظور جاسازی و بازیابی اطلاعات از آن استفاده می شود.
Embedder(E ) : تابع جاسازی کننده پیام .
Extractor(E-1 ) : تابع استخراج کننده پیام .
برای انجام هر روش پنهان سازی دو کار زیر باید صورت پذیرد [۲۵]:
الف) در آنچه به عنوان تصویر پوششی بکار می رود این تحقیق باید انجام شود که چه تغییراتی را می توان روی آن اعمال نمود بدون اینکه تفاوت قابل درکی بین نمونه اصلی و نمونه ای که در آن تغییرات ایجاد شده بوجود آید. این تحقیق برای انجام عملیات فشرده سازی نیز جهت حذف اجزاء زائدی که وجود یا عدم وجود آنها در کیفیت تاثیر چندانی ندارد انجام می شود.
ب) از مشخصه تحقیق شده در قسمت (الف) برای پنهان کردن اطلاعات استفاده شود.
اگرخواسته باشیم پنهان سازی اطلاعات را به صورت فرمولی عنوان کنیم می توان گفت برای قطعه ای اصلی از داده d که به عنوان میزبان مطرح است حد آستانه ای وجود دارد t که چنانچه زیر این حد آستانه، تغییراتی در d بوجود آوریم قابل تشخیص برای حسگرهای انسانی نیست. این حد آستانه از راه آزمایش بدست می آید و در افراد مختلف متفاوت است. لیکن کمترین مقدار آن از لحاظ حس انسانی می تواند برای t در نظر گرفته می شود. بنابراین ما همواره می توانیم تغییر c در d را زیر حد آستانه t بوجود آوریم طوری که قابل تشخیص بوسیله احساس نباشد.
d+c<t
اساس کار روش های موجود در پوشیده نگاری را می توان به دو دسته کلی زیر تقسیم کرد [۲۴]:
روش هایی که بر پایه نقص در سیستم بینایی انسان ([۶۳]HVS) استواراست.
روش هایی که بر پایه نقص در سیستم شنوایی انسان(HOS )[64] استوار است.
سیستم شنیداری انسان آنقدر دقیق نیست که تغییرات جزئی ایجاد شده در قطعات صوت را تشخیص دهد و بنابراین از همین نقطه ضعف می توان استفاده نمود و داده ای را لابه لای قطعات صوت جا سازی کرد همچنین سیستم دیداری انسان دارای خصوصیاتی است که بر مبنای آنها روش های پنهان سازی متفاوتی در قالب تصاویر خصوصاً تصاویر ثابت ابداًع شده اند.
۲-۱۲- استگانوگرافی در رسانه های مختلف
در سه بخش بعدی درباره اینکه چگونه از استگانوگرافی در متن، عکس و صدا ایجاد و استفاده
می شود بحث می کنیم. اغلب، در حالی که احتیاجی به آن نیست، متن هایی که در متن مخفی می شوند را نیز رمزگذاری می کنند. این برای تبعیت از یکی از قوانین کیرشهف در رمزنگاری است. طبق این قانون باید فرض شود دشمن از علم و تکنولوژی برخوردار است که می تواند تشخیص دهد شما از استگانوگرافی استفاده کرده اید. تنها قسمتی که دشمن از آن بی خبر است کلمه کوتاهی است که برای رمزگشایی مورد استفاده قرار می گیرد. سیستم باید به شکلی باشد که دشمن بدون آن کلمه بختی برای یافتن متن شما نداشته باشد.
وقتی اطلاعات را جاسازی می کنیم باید نکات زیر را در نظر داشته باشیم:
اطلاعات پوشاننده باید به شکلی باشد که وقتی اطلاعات مورد نظر را درون آن جاسازی می کنیم تغییر نکند، اطلاعاتی که جاسازی می شود نیز باید به شکلی باشد که دیده نشود، البته منظور همیشه مخفی بودن نیست، اطلاعات می تواند دیده بشود ولی نظر کسی را جلب نکند.
اطلاعات جاسازی شده باید مستقیما ً در خود اطلاعات پوشاننده جاسازی شود و در هِدِر[۶۵] آن یا بالای آن قرار نگیرد.
اطلاعات جاسازی شده باید مقاومت کافی در برابر حمله ها و روش های مقابله با آن را داشته باشد.
ممکن است وقتی اطلاعات پوشاننده تغییر می کنند اطلاعات جاسازی شده کمی تغییر بکند، بدین منظور باید قابلیت استفاده از کد های خطایاب را داشته باشد.
اطلاعات جاسازی شده باید قابلیت آن را داشته باشد تا اگر قسمتی از اطلاعات پوشاننده از دست رفت دوباره بازیابی شود. مثلا ً اگر فقط قسمتی از عکس در دست بود بتوان همان قسمت از پیغام اصلی را استخراج کرد.
۲-۱۲-۱- استگانوگرافی در متن
یکی از مشکلاتی که برای نویسندگان وجود دارد توزیع غیر قانونی نوشته ها بوسیله ابزارهای پیشرفته مانند پست الکترونیکی است. بدین معنی که بدون پرداخت هزینه به نویسنده، نوشته وی را به دیگران می دهند. برای جلوگیری از این کار روش هایی ابداًع شد، مانند ساختن کلمه ای که از نظر خواننده دیده نمی شود ولی مشخصه آن متن است، یا کد کردن متن یا تغییر آن به روشی که قابل کپی برداری با دستگاه های فتوکپی[۶۶] نباشد، روش دیگر استفاده از کلمات حاشیه ای است که مخفی می باشد ولی mail server ها را می توان نسبت به آن حساس کرد تا از پخش آن جلوگیری کنند. روش هایی که در بعضی متون مورد استفاده قرار می گرفت در زیر آمده است.
۱- Line-Shift Coding:
در این روش خطوط متن در راستای عمودی کمی تغییر مکان می دهند تا یک شکل منحصر به فردی را بسازند. رمز کردن و رمز گشایی کردن آن معمولاً توسط بررسی عکس متن انجام می شود. بوسیله تغییر مکان دومین خط هر صفحه به میزان ۳۰/۱ اینچ به بالا یا پایین ترکیب خوبی ایجاد شد که بعد از ۲۰ بار کپی گرفتن از متن همچنان خواص خود را حفظ می کرد. اما این روش خواننده می تواند با بهره گرفتن از ابزار های تشخیص فاصله ببیند، یا اگر قسمتی از متن را کپی کند اطلاعات از دست می رود. به هر حال این روش برای متن هایی چاپی خوب است زیرا برای تغییر آن متن باید اسکن شود، دوباره خطوطش به جای دیگر انتقال یابد و دوباره چاپ شود.
۲- Word-Shift Coding:
در این روش رمز بوسیله جابجایی افقی در بعضی کلمات به نحوی که از حالت طبیعی خارج نشود ذخیره می شود. این روش را هم می توان در فایل حاوی متن اعمال کرد و هم در تصویر آن. برای اعمال این روش تنها متنی قابل قبول است که کلمات آن منظم باشد، یعنی یا به سمت چپ، راست یا وسط متمایل باشد. برای مثال می توان بیشتر و کمترین فاصله بین کلمات را در یک خط پیدا کرد و فاصله بیشتر را مقدار معینی کم کرد و فاصله کمتر را با همان مقدار معین زیاد کرد. با این روش طول خط حفظ می شود. این روش توسط خواننده کمتر دیده می شود زیرا تغییر فاصله بین کلمات برای پر کردن یک خط بسیار متداول است.
1-5-1) فرضیه اصلی
فرضیه اول (اصلی): رفتار سازمانی مثبتگرا با سکوت سازمانی رابطه معکوس و معناداری دارد.
1-5-2) فرضیه های فرعی
فرضیه دوم: خودکارآمدی با سکوت خاموش رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه سوم: امیدواری با سکوت خاموش رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه چهارم: تابآوری/ شکیبایی با سکوت خاموش رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه پنجم: خوشبینی با سکوت خاموش رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه ششم: خودکارآمدی با سکوت مطیع رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه هفتم: امیدواری با سکوت مطیع رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه هشتم: تابآوری/ شکیبایی با سکوت مطیع رابطه معکوس و معناداری دارد.
فرضیه نهم: خوشبینی با سکوت مطیع رابطه معکوس و معناداری دارد.
-
-
-
- روششناسی تحقیق
-
-
1-6-1) نوع تحقیق
این تحقیق بر اساس هدفی که دنبال می کند از نوع کاربردی است و ازنظر روش گردآوری داده ها، توصيفی- پیمایشی و مقطعی است.
1-6-2) روش و ابزار گردآوری اطلاعات و داده ها
در این تحقیق از روش کتابخانهای و میدانی و از دو نوع اطلاعات استفاده خواهد شد، اطلاعات اولیه که بهوسیله ابزارهایی چون توزیع پرسشنامه در میان کارکنان ادارات مرکزی بانک سپه به دست خواهد آمد و برای دستیابی به اطلاعات ثانویه از مطالعه جدیدترین مقالهها، پایان نامه ها و کتب مربوطه استفاده خواهد شد.
-
-
-
- جامعه آماری و روش نمونه گیری و حجم نمونه
-
-
جامعهی آماری این تحقیق شامل کارکنان ادارات کل بانک سپه مشتمل بر اداره کل تشکیلات و روشها، اداره کل کارگزینی، اداره کل تسهیلات، اداره کل حسابداری و بودجه، اداره کل عملیات و خزانهداری ارزی، اداره کل حقوقی، اداره کل پشتیبانی و خدمات، اداره کل ساختمان و تأسیسات، اداره کل آموزش، اداره کل روابط عمومی، اداره کل حوزه مدیریت عامل و هیئتمدیره، اداره کل امور بینالملل، اداره کل پیگیری وصول مطالبات معوق، اداره کل تحقیقات و کنترل ریسک، اداره کل آمار و برنامه ریزی، اداره کل مبارزه با پولشویی، اداره کل بازاریابی و مدیریت امور مناطق شرق، غرب و آزاد تجاری-صنعتی میباشد که در زمان اجرای تحقیق (دیماه 1393) تعداد آنها 1905 تن بوده است. در این تحقیق برای نمونه گیری از روش تصادفی طبقهای استفاده شده است، همچنین حجم نمونه با بهره گرفتن از فرمول کوکران با سطح اطمینان 95 درصد و خطای 5 درصد، برابر 320 بهدست آمد.
-
-
-
- قلمرو تحقیق
-
-
1-8-1) قلمرو موضوعی تحقیق
این تحقیق در حوزه علوم اجتماعی، در قالب مباحث مربوط به سازمان و مدیریت و در شاخه رفتار سازمانی انجام شده است.
1-8-2) قلمرو مکانی تحقیق
قلمرو مکانی این تحقیق، ادارات کل بانک سپه مشتمل بر اداره کل تشکیلات و روشها، اداره کل کارگزینی، اداره کل تسهیلات، اداره کل حسابداری و بودجه، اداره کل عملیات و خزانهداری ارزی، اداره کل حقوقی، اداره کل پشتیبانی و خدمات، اداره کل ساختمان و تأسیسات، اداره کل آموزش، اداره کل روابط عمومی، اداره کل حوزه مدیریت عامل و هیئت مدیره، اداره کل امور بینالملل، اداره کل پیگیری وصول مطالبات معوق، اداره کل تحقیقات و کنترل ریسک، اداره کل آمار و برنامه ریزی، اداره کل مبارزه با پولشویی، اداره کل بازاریابی و مدیریت امور مناطق شرق، غرب و آزاد تجاری-صنعتی میباشد.
1-8-3) قلمرو زمانی تحقیق
مطالعات اکتشافی این تحقیق در نیمهی اول سال 1393 خورشیدی انجام شده است و جمع آوری دادهها از جامعه و نگارش گزارش تحقیق در دیماه 1393 به انجام رسیده است.