همچنین مدیران به این دلیل که دارای انگیزه دریافت پاداش در عوض رشد واحد اقتصادی هستند، تمایل دارند تا جریان وجوه نقد آزاد خود را در پروژه های جدید سرمایه گذاری نمایند و رشد واحدهای اقتصادی قدرت مدیران را از طریق افزایش منابع تحت کنترل آنها افزایش میدهد. این قبیل پروژه ها و فعالیتها احتمالاً موجب خود خشنودی مدیران می شود و نیز ممکن است مزایای نقدی با سایر جوایز شخصی را برای مدیریت فراهم آورد و این وضعیت مشکلات نمایندگی را افزایش خواهد داد.
مشکل اصلی این است که چگونه به مدیران این انگیزه داده شود تا جریان وجوه نقد آزاد را در جهت بهینه و بیشینه نمودن ثروت سهامداران مصرف نمایند و از سرمایه گذاری آن در پروژه های بیهوده و تلف کردن آن در فعالیتهایی با بازده پائین جلوگیری شود. با این حال، با اینکه سهامداران خواستار افزایش ثروت و ارزش سهام خود هستند، مدیران ممکن است تمایلات شخصی خود را ترجیح داده و به فکر استفاده از مزایای جانبی باشد (وستفالن،۲۰۰۲).[۶] این رفتار در ادبیات تحقیق تحت عنوان ساختار امپراطوری یا مشکلات سرمایه گذاری افراطی (بیش از حد) شناخته می شود.
با توجه به مسائل توضیح داده شده و با توجه به اینکه مدیران واحدهای اقتصادی دارای فرصت رشد پائین و جریان وجوه نقد آزاد بالا تمایل به سرمایه گذاری در پروژه های اضافی (نهایی) و حتی پروژه های دارای خالص ارزش فعلی منفی، دارند و از اقلام تعهدی اختیاری افزاینده سود استفاده می کنند، پیش بینی شده است که سرمایه گذاران نسبت به مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد عکسالعمل نشان خواهند داد و این موضوع در قیمت سهام منعکس شده است (بازار کارا فرض شده است).
در این مفهوم پیش بینی شده است که مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد وابسته
ارزشی[۷] (مربوط ارزشی) بوده و طریقه محافظه کاری حسابداری مورد استفاده در تصمیم گیریهای اقتصادی را تحت تأثیر قرار خواهد داد، لذا در این تحقیق به بررسی ارتباط بینهزینه های نمایندگی جریان نقدی آزاد و محافظه کاری مشروطپرداخته شده است.
نمودار ۱-۱ مدل مفهومی تحقیق
۱-۳- اهداف تحقیق
هدف اصلی :
هدف اصلی این تحقیق بررسی ارتباط بین هزینه های نمایندگی جریان نقدی آزاد و محافظه کاری مشروط می باشد .
اهداف بعدی:
-
- تعیین ارتباط بین محافظه کاری مشروط و نقدینگی آزاد شرکت ها
-
- تعیین ارتباط بین محافظه کاری مشروط و بدهی شرکت ها
-
- تعیین رابطه بین محافظه کاری مشروط و توزیع سود نقدی در شرکت ها
-
- تعیین رابطه بین محافظه کاری مشروط و حجم نگهداری وجه نقد در شرکت ها
-
- ارائه الگویی جهت تبیین رابطه محافظه کاری مشروط و اهداف ذکر شده در شرکتهای بورس اوراق بهادار جهت استفاده آتی محققان و شرکتها.
۱-۴- اهمیت و ضرورت تحقیق
در فرضیه نمایندگی بیان شده است که در رابطه نمایندگی، نماینده ممکن است همواره در جستجوی تأمین منافعمالک به بهترین شکل نباشد چرا که منافع شخصی هر یک از طرفین به تابع مطلوبیت و میزان ثروت و رفاه آنان،بستگی دارد .اما بر اساس مفهوم انتظارات منطقی و عقلایی، افراد و گروه های مختلف، تمام اطلاعات موجود را بهگونهای هوشمندانه مورد استفاده قرار میدهند و لذا هیچ گاه به طور منظم و قاعدهمند دچار خطا نمیشوند .بنابراین مالک مخارجی را متحمل میشود تا بر رفتار نماینده نظارت کند .مخارج تحمل شده از سوی مالک برایاعمال نظارت بر نماینده، موجب کاهش حقوق و مزایای مدیر میشود .توانمندی مالکان در کاهش حقوق و مزایایمدیر و ایجاد نوعی پوشش در برابر خطرات احتمالی سبب می شود تا نمایندگان از انگیزهی لازم برای بهرهگیریاز اجرای عملیات نظارتی برخوردار باشند.
با توجه به موارد ذکر شده دریافتیم که افزایش در سود تقسیمی و بدهی ها می تواند بر هزینه های نمایندگی کهناشی از جریان های نقدی آزاد است،تاثیر بگذارد.جریان های نقدی آزاد باعث ایجاد موقعیت برای سوءاستفادهمدیران می شود و از طرف دیگرمحافظه کاری مشروط می تواند این سوءرفتار را کاهش دهد.هدف از انجام اینپژوهش این است که تاثیر عواملی مانند بدهی شرکت،سود نقدی تقسیمی و نگهداشت وجه نقد را بر روی محافظهکاری بسنجیم و به این سوال پاسخ دهیم که هریک از عوامل فوق چه تاثیری بر روی محافظه کاری مشروط دارند.با توجه به اینکه محافظه کاری مشروط می تواند سوءرفتار مدیریت را کاهش دهد و این امر باعث ارائه بهترگزارشات مالی به سهامداران و ذینفعان منجر می شود این پژوهش دارای اهمیت و ضرورت می باشد.
حال با توجه به آنچه در بالا شرح آن رفت ضرورت بیش از پیش تحقیق و مطالعه بر روی بررسی ارتباط بین هزینه های نمایندگی جریان نقدی آزاد و محافظه کاری مشروط احساس می گردد در این راستا محقق در این تحقیق موضوع بررسی ارتباط بین هزینه های نمایندگی جریان نقدی آزاد و محافظه کاری مشروط را برگزیده است تا از طریق آزمون های تجربی راهکارهای مفیدی را برای رشد و تعالی این شرکتهای بورسی در کشور پیشنهاد نماید.
۱-۵-سوالات تحقیق
جنسن در کار تحقیقاتی خود تحت عنوان «هزینه های نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد، تأمین مالی شرکت، قبضه مالکیت» در سال ۱۹۸۶ برای اولین بار مشکلات نمایندگی جریان وجوه نقد آزاد و اثر تأمین مالیهای شرکت بر روی آن را مورد بررسی قرار داده است.جنسن در کار تحقیقاتی خود به بررسی نقش بدهیها و تعهدات در تحریک کارایی و بهرهوری سازمانی پرداخته است.جنسن این چنین پیش بینی کرده بود که وقتی مدیران جریانهای نقدی آزاد بیشتری داشته باشند، رفتارهای فرصتطلبانهای از جمله سرمایه گذاری در پروژه ها با خالص جریانهای نقدی کمتر، تلاش برای ایجاد درآمد، انجام هزینه های اضافی، تلف کردن عایدیها و مواردی از این قبیل را از خود نشان می دهند. و همچنین جونز و شارما[۸]۲۰۰۱ رابطه بین مدیریت سود و جریانهای نقدی آزاد را در کشور استرالیا و در شرکتهای با رشد کم و زیاد مورد بررسی قرار دادند و به این نتیجه رسیدند که در شرکتهای با رشد کم رابطه معنادار مستقیمی بین اقلام تعهدی اختیاری و جریانهای نقد آزاد وجود دارد به این دلیل که در این نوع شرکتها مدیران سعی می کنند از طریق اقلام تعهدی اختیاری عملکرد ضعیف واحد تجاری خود را بهبود بخشند. اما در شرکتهای با رشد زیاد به چنین رابطه معناداری دست پیدا نکردند. چیونگ و همکاران[۹] در سال ۲۰۰۵ در تحقیق خود تحت عنوان «مدیریت سود، جریان وجوه نقد آزاد، نظارتهای برونسازمانی» ذکر می کند که مدیران شرکتهای دارای رشد اندک و جریان وجوه نقد آزاد بالا برای جبران سود کم و یا منفی خود، که به ناچار همراه با پروژه های منفی دارای خالص ارزش فعلی منفی است، از اقلام تعهدی اختیاری افزاینده سود استفاده می کنند.بنابرایناین سوالات برای ما مطرح می گردد که :
-
- آیا شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند و نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند نسبت به شرکت هایی که فرصت های رشد بیشتری دارند و نقدینگی آزاد کمتری ایجاد می کنند، محافظه کاری مشروط بیشتریدارند؟
-
- آیا شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند ، نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند و دارای مقدار کمتری بدهی هستند،نسبت به شرکت هایی که بدهی بیشتری دارند، دارای محافظه کاری مشروط بیشتری هستند؟
-
- آیا شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند ، نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند و سود سهام نقدی کمتری توزیع می کنند، نسبت به شرکت هایی که سود سهام نقدی بیشتری توزیع می کنند، دارای محافظهکاری مشروط بیشتری هستند؟
-
- شرکت شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند ، نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند و وجه نقد بیش از حد زیاد نگهداری می کنند، نسبت به شرکت هایی که وجه نقد بیش از حد نگهداری نمی کنند،محافظهکاری مشروط بیشتری دارند؟
۱-۶- فرضیه های تحقیق
با توجه به پرسش های پژوهشگر ،فرضیه های زیر تبیین یافته است:
فرضه اصلی :
شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند و نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند نسبت به شرکت هایی که فرصت های رشد بیشتری دارند و نقدینگی آزاد کمتری ایجاد می کنند، محافظه کاری مشروط بیشتریدارند.
فرضیه های فرعی :
-
- شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند ، نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند و دارای مقدار کمتری بدهی هستند،نسبت به شرکت هایی که بدهی بیشتری دارند، دارای محافظه کاری مشروط بیشتری هستند.
-
- شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند ، نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند و سود سهام نقدی کمتری توزیع می کنند، نسبت به شرکت هایی که سود سهام نقدی بیشتری توزیع می کنند، دارای محافظه کاریمشروط بیشتری هستند.
-
- شرکت هایی که فرصت رشد محدود دارند ، نقدینگی آزاد بالایی ایجاد می کنند و وجه نقد بیش از حد زیاد نگهداری می کنند، نسبت به شرکت هایی که وجه نقد بیش از حد نگهداری نمی کنند،محافظه کاریمشروط بیشتری دارند.
۱-۷-روش تحقیق
این پژوهش از نظر نوع هدف جزء پژوهش های کاربردی است . پژوهش از نظر روش همبستگی و از نظر ماهیت توصیفی می باشد . انجام پژوهش در چارچوب استدلالات قیاسی – استقرایی صورت گرفته است. بدین ترتیب که مبانی نظری و پیشینه پژوهش از راه مطالعات کتابخانه ای ، مقالات و سایت ها در قالب قیاسی و گردآوری اطلاعات برای تایید و رد فرضیه ها به صورت استقرایی انجام گرفته است.
۱-۸- گرد آوری اطلاعات
داده های مورد نیاز پژوهش از طریق مطالعه ی کتاب ها و مقالات داخلی و خارجی و مراجعه به صورتهای مالی حسابرسی شده و یادداشتهای همراه سالانه شرکتهای مورد مطالعه گردآوری شده است.
