تذکر ۲: در صورتی که تعداد حروف معنی دار بیش از سه تا باشد، اولین و آخرین حرف معنی دار ذکر شده است.
بیشترین میزان SFA در تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی دیده شد که با تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی اختلاف معنی داری نداشت (۰۵/۰ < P) ولی با بقیه تیمارها و گروه ها اختلاف معنی داری نشان داد (۰۵/۰ > P).
کمترین میزان SFA مربوط به تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۲/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی بود که با اکثر گروه ها اختلاف معنی دار داشت (۰۵/۰ > P). وجود و عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارها و گروه های مختلف در جدول (۴-۱۱) قابل مشاهده می باشد.
بیشترین میزان MUFA در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر و تراکم ۱۰۰۰۰۰ با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۸ ساعت اندازه گیری شد که با بقیه گروه ها اختلاف معنی داری داشت (۰۵/۰ > P).
کمترین میزان MUFA مربوط به گروه شاهد (آرتمیا غنی نشده)، تراکم ۱۰۰۰۰۰ با غلظت ۱/۰ و ۲/۰ گرم در لیتر به ترتیب به مدت ۶ و ۹ ساعت و تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۲/۰ گرم در لیتر به مدت ۶ و ۱۵ ساعت غنی سازی بود که با اکثر گروه ها اختلاف معنی داری داشت (۰۵/۰ > P). وجود و عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارها و گروه های مختلف در جدول (۴-۱۱) قابل مشاهده می باشد.
بیشترین میزان TFA را تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی داشت که با هر سه غلظت (۱/۰، ۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر) در تراکم ۵۰۰۰۰ به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی با روغن کلزا اختلاف معنی داری نشان داد (۰۵/۰ < P)، ولی با بقیه گروه ها اختلاف معنی داری داشت (۰۵/۰ > P).
کمترین میزان TFA مربوط به تراکم ۵۰۰۰۰ با غلظت ۲/۰ گرم در لیتر به مدت ۶ ساعت غنی سازی با روغن کلزا بود که با اکثر گروه ها اختلاف معنی داری داشت (۰۵/۰ > P). وجود و عدم وجود اختلاف معنی دار بین تیمارها و گروه های مختلف در جدول (۴-۱۱) قابل مشاهده می باشد.
فصل پنجم:
بحث و نتیجه گیری
بحث و نتیجه گیری
۵-۱- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر طول کل و درصد بقا آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا
درصد بقا ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا با افزایش مدت زمان غنی سازی کاهش یافت و بیشترین میزان بقا مربوط به زمان های ۶، ۹ و ۱۲ ساعت بعد از غنی سازی در هر سه تراکم (۵۰۰۰۰، ۱۰۰۰۰۰ و ۲۰۰۰۰۰) ناپلیوس در لیتر بود (جدول ۴-۱). درصد بقای ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا پس از افزودن دومین مرحله محلول غنی سازی به درون زوگ ها و در مدت زمان ۱۵ و ۱۸ ساعت کاهش یافت (۰۵/۰>P) که می توان گفت این کاهش بقا به تاثیر دسته ای از عوامل بستگی دارد. در تراکم های مختلف (۵۰۰۰۰، ۱۰۰۰۰۰ و ۲۰۰۰۰۰) ناپلیوس در لیتر بقای ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا در هر سه غلظت (۱/۰، ۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر) در زمان های ۶، ۹ و ۱۲ ساعت اختلاف معنی داری نداشتند (۰۵/۰<P). با توجه به اینکه بهترین غلظت روغن (به طور مثال روغن ماهی) پیشنهاد شده برای محلول غنی سازی ۲/۰ گرم در لیتر می باشد (Noori et al., 2011)، درصد بقا در تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۲/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۵ ساعت با درصد بقا در تراکم های مختلف (۵۰۰۰۰، ۱۰۰۰۰۰ و ۲۰۰۰۰۰) ناپلیوس در لیتر در هر سه غلظت (۱/۰، ۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر) در زمان های ۶، ۹ و ۱۲ ساعت اختلاف معنی دار نداشت (۰۵/۰<P). همچنین درصد بقا در هر سه تراکم با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۵ ساعت نیز با بیشترین درصد بقا اختلاف معنی دار نداشت (۰۵/۰<P) که این می تواند به دلیل دسترسی بیشتر ناپلیوس ها به ذرات غذایی باشد. درصد بقا در غلظت ۱/۰ گرم در لیتر هر سه تراکم به مدت ۱۵ ساعت غنی سازی با حداکثر میزان بقا اختلاف معنی دار داشت (۰۵/۰ >P) که این می تواند به دلیل کافی نبودن غلظت روغن کلزا برای تغذیه آرتمیا فرانسیسکانا باشد، بنابراین باعث کاهش درصد بقا در این تیمارها شده است.
سیست آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا به ترتیب ۱۲ و ۱۴ ساعت بعد از قرار گرفتن در شرایط مناسب شروع به تخم گشایی می کند. ناپلیوس ها ۱۰-۸ ساعت بعد از غنی سازی شروع به تغذیه می کنند، در این پژوهش مدت زمان لازم برای حداکثر تخم گشایی (Hatching rate) سیست های این دو گونه به ترتیب ۲۱ و ۲۴ ساعت بود بنابراین سیست هایی که در ابتدا تخم گشایی شده اند بعد از این مدت شروع به تغذیه از محیط غنی سازی می کنند (لازم به ذکر است که بعد از تخم گشایی سیست ها نیز مدت زمانی برای جداسازی ناپلیوس ها از سیست ها و پوسته های آن ها طول می کشد که باید این را نیز مدنظر داشت).
اکثر تیمارهای ناپلی آرتمیا ارومیانا دارای بیشترین درصد بقا هستند زیرا که با حداکثر مقدار آن اختلاف معنی داری نداشتند این نشان می دهد افزایش مدت زمان غنی سازی و تراکم های مختلف ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا تاثیر زیادی روی میزان بقای آن ها نداشته است (جدول ۴-۲).
مرگ و میر آرتمیا با افزایش مدت زمان غنی سازی افزایش یافت که این می تواند توسط افزایش بار باکتریایی توضیح داده شود (Hochachka and Sowero, 1984; Anger, 2001) که به طور مستقیم درصد بقا را تحت تاثیر قرار می دهد (Sastry, 1977; Anger, 2001)، همچنین مرگ و میر به دلیل عدم توانایی حرکت ناپلیوس های ضعیف و رقابت غذایی آن ها با ناپلیوس های فعال افزایش می یابد.
Figueiredo و همکاران در سال ۲۰۰۹ نیز نتایج مشابهی را گزارش دادند که با افزایش مدت زمان غنی سازی، میزان مرگ و میر در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا غنی شده با جلبک AlgaMac 2000®[۴۶] به مدت زمان ۲۴ ساعت غنی سازی افزایش یافت.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کمترین میزان طول کل در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا در ساعت های اولیه غنی سازی (۶ ساعت) در تراکم های مختلف ناپلی و غلظت های مختلف روغن کلزا دیده شد (جدول ۴-۱) که این یک امر بدیهی است چون با افزایش مدت زمان غنی سازی طول ناپلیوس ها افزایش می یابد.
نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که کمترین میزان طول کل در ناپلی آرتمیا ارومیانا در تیمار با تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر به مدت زمان ۶ ساعت با غلظت ۲/۰ گرم در لیتر روغن کلزا دیده شد که با غلظت های ۱/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا در تراکم های ۵۰۰۰۰ و ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر به مدت ۶ ساعت غنی سازی اختلاف معنی دار نداشت (جدول ۴-۲).
به طور مشابهی Figueiredo و همکاران در سال ۲۰۰۹ افزایش میزان طول کل را با افزایش مدت زمان غنی سازی گزارش دادند.
۵-۲- ترکیب اسیدهای چرب مورد مطالعه در ناپلیوس آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا پیش از غنی سازی
میزان اسید لینولنیک در ناپلی آرتمیا ارومیانا به طور معنی داری بیشتر از ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا بود (۰۵/۰ >P) در حالی که میزان میریستیک، پالمیتیک، پالمیتولئیک و آراشیدونیک و ایکوزاپنتانوئیک اسید در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا به طور معنی داری بیشتر از ناپلی آرتمیا ارومیانا تعیین گردید (۰۵/۰ >P). اگرچه این دو گونه از لحاظ میزان لینولئیک اسید اختلاف معنی داری نداشتند (۰۵/۰ <P)، ولی میزان آن در ناپلی آرتمیا ارومیانا بیشتر از آرتمیا فرانسیسکانا بود (جدول ۴-۲). اختلاف بین ترکیب اسیدهای چرب این دو گونه قبل از غنی سازی می تواند به دلیل اختلاف ساختار ژنتیکی یا پیشینه تغذیه ای والدین آن ها باشد (Schaueret al., 1980).
۵-۳- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان ARA، EPA و DHAآرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا
با توجه به اینکه روغن کلزا فاقد EPA و DHA می باشد بنابراین انتظار نمی رود که میزان آن ها در طول غنی سازی افزایش یابد بلکه با افزایش مدت زمان غنی سازی بایستی به دلیل مصرف این اسیدهای چرب توسط ناپلی از میزان آن ها کاسته شود، که داده های جدول ۴-۶ برای گونه آرتمیا فرانسیسکانا این مطلب را تائید می کند.
در این جدول مشاهده می شود که بیشترین میزان EPA متعلق به تیمار شاهد (ناپلی غنی نشده) است و به صورت نامنظمی با افزایش مدت زمان غنی سازی میزان EPA کاهش یا افزایش می یابد که به ترتیب می تواند به دلیل مصرف یا تبدیل دیگر اسیدهای چرب به این اسید چرب باشد. برعکس، در بررسی انجام شده توسط Immanuel و همکارانش (۲۰۰۷) مشخص شد که بیشترین میزان EPA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا غنی شده با روغن کبد ماهیان دور ریختنی (O. niger) در زمان های ۶ و ۲۴ ساعت بعد از غنی سازی دیده شد که البته دلیل اصلی اختلاف نتایج آن ها با این مطالعه به نوع روغن بر می گردد، چرا که روغن کبد این ماهیان برخلاف روغن کلزا، دارای EPA می باشد.
بیشترین میزان DHA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا متعلق به تیمار با تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۶ ساعت می باشد که با افزایش مدت زمان غنی سازی به شدت کاهش یافت که این یافته نشان دهنده مصرف آن توسط ناپلی است (جدول ۴-۶) از سوی دیگر می توان دریافت که غنی سازی باعث افزایش میزان این اسیدچرب نشد. Azari-Takami و همکاران (۲۰۰۱) بیشترین میزان DHA را ۶ ساعت بعد از غنی سازی در ناپلی آرتمیا ارومیانا غنی شده با روغن کبد ماهی کاد مشاهده کردند که با افزایش مدت زمان غنی سازی میزان DHA کاهش یافت که می تواند به دلیل عدم تاثیر فرایند غنی سازی در این مطالعه بر افزایش این اسیدچرب باشد. همچنین نتایج تحقیق Narciso و همکاران (۱۹۹۹) نشان داد که غنی سازی ناپلیوس آرتمیا فرانسیسکانا به مدت ۴۸ ساعت با روغن های گیاهی (روغن بذر کتان، روغن بادام زمینی و روغن آفتابگردان) نسبت به روغن های حیوانی تاثیرات کمتری در بهبود و افزایش میزان HUFA و نسبت EPA: DHAدارد. Figueiredo و همکاران در سال ۲۰۰۹ دریافتند که میزان DHA با طولانی شدن مدت زمان غنی سازی افزایش می یابد و بیشترین مقدار را در ۲۳ ساعت بعد از غنی سازی ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا با جلبک AlgaMac 2000® به دست آوردند که با نتایج این تحقیق متناقض می باشد. این تناقض می تواند به دلیل میزان بالای DHA (بیش از ۲۴% میزان کل اسیدهای چرب) در ماده غنی کننده AlgaMac 2000® نسبت به روغن کلزا باشد. همچنین Han و همکاران (۲۰۰۰)، با بهره گرفتن از امولسیون دارای ۵۰ درصد HUFA(n-3) در g/l 3/0، بیشترین میزان DHA یعنی mg/g 9/29 وزن خشک آرتمیا را بعد از ۲۴ ساعت غنی سازی به دست آوردند. این میزان، حد واسط بین میزان mg36 دوکوزاهگزانوئیک اسید به دست آمده در گرم وزن خشک آرتمیا فرانسیسکانا توسط Evjemo در سال ۱۹۹۷ و میزان mg21 دوکوزاهگزانوئیک اسید در گرم وزن خشک آرتمیا فرانسیسکانا غنی شده طی ۲۴ ساعت بود که توسط Coutteau و Mourene (1997) گزارش شده است. در هر دو مطالعه از امولسیون [۴۷]ICES دارای ۳۰% HUFA(n-3) به ترتیب به میزان ۳/۰ و ۲۵/۰ گرم در لیتر استفاده شده است، بنابراین با غلظت بیشتر HUFA(n-3) در امولسیون ICES می توان باعث افزایش میزان HUFA(n-3) شد. همچنین Hafezieh و همکاران در سال ۲۰۰۹، به این نتیجه رسیدند که ICES30/4 با غلظت ppm300 در طول ۲۴ ساعت غنی سازی، بهترین ترکیب برای بهبود میزان HUFA در آرتمیا و لارو تاسماهی ایرانی[۴۸] بود. همچنین بهترین زمان غنی سازی به منظور افزایش میزان DHA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا توسط امولسیون ICES، ۲۴ ساعت بود که بهترین مدت زمان غنی سازی آن ها به دلیل تفاوت در ماده غنی کننده با این مطالعه تفاوت دارد.
بیشترین میزان ARA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا، مربوط به تیمار شاهد (ناپلی آرتمیا غنی نشده) بود که با اکثر تیمارها اختلاف معنی داری نشان داد. به عبارت دیگر، غنی سازی با روغن کلزا محلی نتوانست باعث افزایش ARA گردد که به دلیل عدم وجود این اسید چرب در روغن کلزا می باشد.
زمانی که تغذیه ماهی با روغن های گیاهی از جمله کلزا، سویا، بزرک، نخل و زیتون صورت می گیرد به دلیل تجمع C20:3n-6 در درون بدن ماهی میزان ARA کاهش می یابد (Bell et al., 1991, 1993) امکان این وجود دارد که روند مشابهی در ناپلی غنی شده با روغن کلزا رخ دهد زیرا میزان ARA در ناپلی غنی شده کمتر از ناپلی غنی نشده بود، این مطلب جای بررسی بیشتری دارد.
بیشترین میزان EPA در ناپلی آرتمیا ارومیانا مربوط به تیمار با تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر به مدت ۱۵ ساعت با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا می باشد (جدول ۴-۷) که نسبت به ناپلی غنی نشده اختلاف معنی دار داشت (۰۵/۰>P). با توجه به اینکه روغن کلزا مورد استفاده فاقد اسیدهای چرب زنجیره بلند مثلاً EPA می باشد بنابراین افزایش EPA در طول زمان غنی سازی می تواند به دلیل تبدیل دیگر اسیدهای چرب به EPA باشد. آرتمیا، قدرت ساخت اسیدهای چرب زنجیره بلند از اسیدهای چرب زنجیره کوتاه را دارد ولی قادر به بیوسنتز DHA نمی باشد. از سوی دیگر، افزایش میزان EPA می تواند حاکی از کاتابولیزم DHA به EPA باشد (Triantaphylidis et al., 1995). همچنین باید به این نکته توجه داشت که بیشترین مقدار EPA در ناپلی آرتمیا ارومیانا مربوط به ۳ ساعت بعد از دومین مرحله افزودن سوسپانسیون است. در این گونه هم مانند آرتمیا فرانسیسکانا با افزایش مدت زمان غنی سازی تغییرات نامنظمی در میزان EPA مشاهده می شود ولی روند کاملاً کاهشی نداشت. با توجه به اینکه نوع روغن برای دو گونه بررسی شده در این مطالعه یکسان بوده است بنابراین، افزایش EPA در آرتمیا ارومیانا نسبت به آرتمیا فرانسیسکانا احتمالاً می تواند به دلیل اختلاف گونه ها در تبدیلات زیستی و همچنین مصارف متابولیکی و حفظ ترجیحی اسید چرب معین باشد.
با توجه به اینکه بیشترین میزان DHA با اکثر تیمارها، حتی با تیمار شاهد (ناپلی غنی نشده) آرتمیا ارومیانا اختلاف معنی دار نداشت (۰۵/۰<P) می توان به این نتیجه رسید که غنی سازی با روغن کلزا محلی نتوانسته تاثیر معنی داری روی میزان این اسیدچرب در ناپلی آرتمیا ارومیانا داشته باشد.
بیشترین میزان ARA در تراکم ۲۰۰۰۰۰ با غلظت ۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۵ ساعت دیده شد (جدول ۴-۵) که همچون میزان EPA در ناپلی آرتمیا ارومیانا، ۳ ساعت بعد از دومین مرحله افزودن سوسپانسیون (۱۲ ساعت) می باشد. همچنین این جدول نشان می دهد که با افزایش مدت زمان غنی سازی در این دو تیمار تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر میزان ARA کاهش یافت که می تواند به دلیل مصرف آن توسط ناپلی، استرس ناشی از تراکم زیاد و یا عواملی نظیر تجمع متابولیت ها درمحیط و افزایش نیاز موجود برای مقابله با آن ها باشد، که البته این مطلب نیازمند بررسی بیشتری است. با توجه به اینکه در هر سه غلظت روغن در تراکم ۵۰۰۰۰ نسبت به غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا در تراکم ۱۰۰۰۰۰ به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی، میزان دسترسی ناپلیوس ها به میکروگلبول ها بیشتر است بنابراین میزان ARA در این تیمارها نسبت به یکدیگر و با حداکثر میزان آن در تیمارهای گفته شده (۱۵ ساعت غنی سازی) اختلاف معنی دار نداشت (۰۵/۰<P)، با این وجود میزان این اسیدچرب در تیمارهای مختلف ناپلی آرتمیا ارومیانا قابل توجه نمی باشد.
بنابراین با توجه به میزان کم ARA، EPA و DHA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا غنی شده با روغن کلزا محلی، در این پژوهش از افزایش میزان اسیدهای چربARA، EPA و DHA به عنوان ملاک برای انتخاب بهترین تیمار استفاده نشد.
Immanuel و همکاران در سال ۲۰۰۷ مشاهده کردند که ترکیب و میزان اسیدهای چرب آرتمیا فرانسیسکانا غنی شده با امولسیون روغن کبد O. niger به مدت زمان غنی سازی و غلظت روغن بستگی دارد، نتایج این بررسی نیز نشان داد که میزان اسیدهای چرب آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا به تراکم ناپلی، مدت زمان غنی سازی و غلظت روغن کلزا بستگی دارد. در آرتمیا فرانسیسکانا تازه تخم گشایی شده میزان HUFA، ۱۰/۳۰ % بود که در غلظت ۳% و ۶ ساعت بعد از غنی سازی از ۰۳/۳۱ % به ۱۸/۴۴ % رسید و در ۱۲، ۱۸ و ۲۴ ساعت بعد از غنی سازی در همان غلظت به ترتیب از ۴۱/۳۲ %، ۷۸/۳۲ % و ۴۱/۳۳ % به ۱۶/۴۶ %، ۹۹/۴۶ % و ۴۸/۴۸ % وزن خشک آرتمیا رسید (Immanuel et al., 2007)، با این وجود در تحقیق حاضر به دلیل استفاده از روغن گیاهی کلزا میزان HUFA به طور معنی داری افزایش نیافت.
۵-۴- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان LA و ALAآرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا
در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا غنی شده با روغن کلزا، بیشترین میزان اسید لینولئیک (۵۵۸/۰±۴۱۱/۵) مربوط به تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی بود که با میزان اسید لینولئیک در تیمار شاهد (۵۹۵/۰±۸۲۹/۰) اختلاف معنی دار داشت (۰۵/۰>P) و به طور قابل توجهی بیشتر از آن بود (جدول ۴-۴)، بنابراین می توان این اسیدچرب را به عنوان ملاکی برای انتخاب بهترین تیمار غنی شده در نظر گرفت. البته لازم به ذکر است که میزان اسید لینولئیک در این تیمار با میزان آن (۳۱۸/۰±۰۱۴/۵) در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن به مدت ۱۵ ساعت اختلاف معنی دار نشان نداد (۰۵/۰<P). میزان LA در تراکم های مختلف ناپلی با غلظت های مختلف روغن در طول زمان به صورت نا منظمی تغییر نمود و از یک روند کاهشی یا افزایشی تبعیت نکرد. بیشترین مقادیر آن در تراکم های پائین تر (۵۰۰۰۰ و ۱۰۰۰۰۰) و اکثراً با بیشترین غلظت های روغن (۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر) دیده شد که از بهترین شرایط برای دسترسی آسان تر ناپلیوس ها به ذرات روغن برخوردار بودند، با این وجود در برخی موارد از جمله در تراکم ۵۰۰۰۰ با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر در زمان های مختلف نیز مقادیر بالایی از LA مشاهده شد که می توانست به دلیل تراکم کمتر آن نسبت به سایر تیمارها باشد که توانسته تاثیر غلظت کمتر روغن را کاهش داده و سبب دسترسی بیشتر ناپلیوس ها به ذرات روغن شده باشد (جدول ۴-۴). اظهار نظر قطعی در این مورد نیازمند مطالعات بیشتری است.
بیشترین میزان ALA (492/0±۳۵۵/۲) در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا، در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن به مدت ۱۵ ساعت دیده شد که با میزان این اسیدچرب (۰۱۹/۰±۰۶۵/۱) در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی اختلاف معنی داری نشان نداد (۰۵/۰ <P). میزان اسیدچرب ALA در این تیمارها به طور قابل توجهی بیشتر از میزان آن در تیمار شاهد (۰۴۴/۰±۴۹۱/۰) بود که نشان دهنده افزایش میزان ALA طی غنی سازی می باشد (جدول ۴-۴). در تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر، بیشترین مقادیر ALA در غلظت های ۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر روغن در همه زمان ها (به استثنای مدت زمان ۱۵ ساعت که میزان ALA در غلظت ۱/۰ بیشتر از ۲/۰ گرم در لیتر روغن بود) مشاهده شد (البته اختلاف معنی داری بین مقادیر این اسید چرب در این غلظت ها و گاهی در مقایسه با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر دیده نشد). بنابراین می توان نتیجه گرفت که این شرایط به دلیل دسترسی بیشتر ناپلیوس ها به ذرات روغن در شرایط غلظت های بالاتر روغن کلزا بود. در تراکم ۱۰۰۰۰۰ همانند تراکم ۲۰۰۰۰۰ در غلظت های ۲/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر روغن (به استثنای مدت زمان ۱۵ ساعت که میزان ALA در غلظت ۱/۰ بیشتر از ۳/۰ گرم در لیتر روغن بود) بیشترین مقادیر ALA مشاهده گردید (البته گاهی اختلاف معنی داری بین مقادیر این اسیدچرب در این غلظت ها و در مقایسه با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر دیده می شود) که می تواند به دلیل موارد ذکر شده در تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر باشد. تاکنون در این رابطه مطالعه ای صورت نگرفته است و اظهار نظر قطعی در این زمینه مستلزم مطالعات بیشتری است.
همانگونه که در جدول ۴-۵ نشان داده شده است، حداکثر مقدار LA در ناپلی آرتمیا ارومیانا، در تراکم های ۵۰۰۰۰ و ۱۰۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر به ترتیب با غلظت های ۱/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر روغن به مدت ۱۸ ساعت به میزان (۵۵۹/۰±۵۷۰/۴) و (۷۶۲/۰±۲۹۴/۴) مشاهده گردید که با تراکم ۵۰۰۰۰ و ۲۰۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر کلزا به ترتیب به میزان (۱۲۰/۰±۸۲۱/۳) و (۷۸۹/۰±۸۱۸/۳) اختلاف معنی دار نداشتند (۰۵/۰ <P). این تیمارها، با تیمار آرتمیا غنی نشده از لحاظ میزان LA اختلاف معنی داری داشتند و میزان آن ها به طور قابل توجهی بیشتر از تیمار شاهد (۰۸۴/۰±۴۶۲/۱) بود. این نتایج نشان می دهد که میزان این اسید چرب طی فرایند غنی سازی به طور معنی داری افزایش یافته است (۰۵/۰ >P). در تراکم ۲۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر روند نامنظمی در افزایش و کاهش میزان LA دیده شد، با این وجود بیشترین مقادیر LA در غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن در همه زمان ها (به استثنای مدت زمان ۶ ساعت) بود، که می تواند مؤید حداکثر دسترسی ناپلیوس ها به ذرات روغن در این شرایط باشد. شایان ذکر است که در مدت زمان ۶ ساعت، ناپلیوس ها قادر به خوردن میزان کافی ذرات روغن نمی باشند. در تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر به مدت زمان های ۶، ۹ و ۱۲ ساعت اختلاف معنی داری دیده نشد و بیشترین مقادیر LA در این تراکم در زمان های ۱۵ و ۱۸ ساعت دیده شد (به این معنی که ناپلیوس ها به ذرات روغن بیشتر و در مدت زمان بیشتری دسترسی داشتند). اما در هر سه غلظت روغن در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر بیشترین میزان LA در مدت زمان ۱۸ ساعت تعیین گردید (البته میزان LA در غلظت ۲/۰ گرم در لیتر روغن با مقادیر آن در غلظت های ۱/۰ و ۲/۰ گرم در لیتر به مدت ۹ ساعت غنی سازی اختلاف معنی دار نداشت). این یافته می تواند مؤید این نکته باشد که در این تراکم و مدت زمان با توجه به تعداد کم ناپلی در لیتر و مدت زمان طولانی تر، دسترسی ناپلیوس ها به ذرات روغن بیشتر بوده است.
در ناپلی آرتمیا ارومیانا، بیشترین میزان ALA در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی مشاهده شد (۴۳۸/۰±۴۱۶/۴)، که این مقدار با میزان این اسیدچرب در تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر به مدت ۱۸ ساعت (۸۰۸/۰±۰۶۱/۴) اختلاف معنی داری نداشت (۰۵/۰>P)، اما میزان ALA در این تیمار نسبت به تیمار شاهد (آرتمیا غنی نشده) به میزان (۴۸۷/۰±۱۱۱/۳) اختلاف معنی داری نشان نداد (۰۵/۰>P)، همچنین اکثر تیمارها میزان کمتری ALA در مقایسه با تیمار شاهد داشتند (جدول ۴-۵). بنابراین، می توان نتیجه گرفت که میزان ALA در ناپلی آرتمیا ارومیانا به طور قابل توجهی تحت تاثیر فرایند غنی سازی نبوده است و دسترسی بیشتر به ذرات روغن در غلظت ها و مدت زمان های طولانی تر نتوانست تاثیر معنی داری بر میزان ALA در ناپلی آرتمیا ارومیانا داشته باشد.
اغلب روغن های گیاهی به میزان زیادی حاوی LA، پیش ساز ARA، هستند و آزادماهیان قادر به سنتز ARA از LA می باشند (Bell et al., 2001, 2002). آنزیمی که عمل طویل و غیراشباع سازی اسیدهای چرب را انجام می دهد توسط حضور پیش ساز هایی مانند LA و ALA تحریک می شود، ولی با محصولات نهایی آن ها مانند EPA، DHA و احتمالاً ARA مهار می شود. علاوه بر این، ترجیح دادن اسیدهای چرب گروه n-3 بر n-6 توسط این آنزیم می تواند منجر به کاهش تولید ARA شود (حتی زمانی که میزان LA در جیره بالا باشد) (Bell et al., 2001, 2002). چنین فرآیندی می تواند در آرتمیا نیز صدق نماید زیرا این موجود نیز دارای این آنزیم ها است. بنابراین اگر میزان LA از ALA بیشتر باشد برای ماهیان آب شیرین تغذیه کننده از آن ناپلیوس ها بهتر است، چرا که قادر به تبدیل آن به ARA هستند. همچنین لارو ماهیان دریایی نیز قادر به این تبدیلات در حد کمتری هستند و این توانایی به تدریج با رشد جاندار کاهش می یابد(Glencross, 2009)، بنابراین می توان از غنی سازی آرتمیا با روغن های گیاهی در مراحل اولیه رشد لارو ماهیان دریایی استفاده کرد. در ماهیان آب شیرین می توان احتیاجات اسیدهای چرب ضروری را با LA و یا ALA برآورده نمود، اگرچه عملکرد بهتر رشد با فراهم آوردن اشکال فعال زیستی اسیدهای چرب زنجیره بلند n-3تحت عنوانEPA و DHA به دست می آید (Yone, 1978; Kanazawa, 1985). افزایش ARA باعث افزایش رشد و بقا و مقاومت نسبت به استرس و تنظیم عملکرد ایمنی ماهیان، کیفیت بهتر تولید تخم، اسپرم و لارو می شود (Bell and Sargent, 2003).
۵-۵- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان PUFA کل ، PUFA (n-6) و PUFA (n-3) درناپلی آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا
حداکثر میزان PUFA کل در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا (۴۰۲/۰±۸۷۹/۸) در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی مشاهده شد که با میزان PUFA در تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۹ ساعت (۰۴۸/۱±۸۵۷/۷) اختلاف معنی داری نداشت (۰۵/۰<P) و نسبت به تیمار شاهد (۱۳۶/۱±۵۲۳/۴) به طور قابل توجهی بیشتر بود (جدول ۴-۸) بنابراین، میزان PUFA در طول مدت غنی سازی افزایش یافت که با توجه به میزان نسبتاً بالای PUFA (33-25%) در روغن کلزای مورد استفاده قابل توجیه است. بیشترین مقادیر PUFA در تراکم ۵۰۰۰۰ نسبت به تراکم های دیگر دیده شد، با این وجود تراکم ۱۰۰۰۰۰ در مدت زمان کمتری به حداکثر مقدار PUFA میان تیمارهای مورد مطالعه (جدول ۴-۸) که می تواند به عنوان بهترین تیمار تلقی شود زیرا از لحاظ اقتصادی مقرون به صرفه می باشد. با این وجود باید بررسی شود که کدام نوع PUFA افزایش یافته که باعث افزایش میزان PUFA کل گردیده است؛
بیشترین میزان (n-6) PUFA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا متعلق به تیماری است که بیشترین میزان PUFA را نیز داشت، یعنی تیمار با تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی (۵۱۶/۰±۲۶۵/۶) که با تیمار ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۵ ساعت غنی سازی (۴۰۱/۰±۷۰۵/۵) اختلاف معنی داری نداشت (۰۵/۰<P) ولی میزان آن ها نسبت به تیمار شاهد (۹۲۲/۰±۷۳۲/۱) به طور قابل توجهی بالاتر بود (جدول ۴-۸).
همچنین جدول ۴-۸ نشان می دهد که حداکثر مقدار (n-3) PUFA در ناپلی آرتمیا فرانسیسکانا در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۵ ساعت (۶۰۷/۰±۸۸۱/۲) و تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۱/۰ و ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۹ ساعت (به ترتیب به میزان ۵۳۹/۰±۸۸۱/۲ و ۱۱۵/۰±۸۹۸/۲ میلی گرم در گرم وزن تر ناپلی) مشاهده شد که با تیمار شاهد (۶۸۵/۰±۷۹۱/۲) اختلاف معنی داری نشان ندادند (۰۵/۰<P). این نتایج نشان دهنده این واقعیت می تواند باشد که فرایند غنی سازی روی میزان (n-6) PUFA تاثیر گذاشته ولی باعث تغییر زیادی در افزایش میزان (n-3) PUFA در طول مدت غنی سازی نشده است. چنین افزایشی در (n-6) PUFA سبب افزایش میزان PUFAکل گردیده است.
بیشترین میزان PUFA کل در ناپلی آرتمیا ارومیانا، در تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن و تراکم ۱۰۰۰۰۰ با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن به مدت ۱۸ ساعت (به ترتیب به میزان ۱۴۲/۱±۲۲۱/۱۰ و ۱۹۷/۰±۰۹۱/۱۱ میلی گرم در گرم وزن تر ناپلی) مشاهده شد (جدول ۴-۹) که اختلاف معنی داری با یکدیگر نشان ندادند (۰۵/۰<P)، ولی با تیمار شاهد (۵۱۴/۰±۴۱۲/۵) به طور معنی داری متفاوت بودند که نشان دهنده افزایش میزان آن در طول فرایند غنی سازی بود. این یافته با توجه به میزان نسبتاً بالای PUFA (33-25%) در روغن کلزای مورد استفاده قابل توجیه است. بنابراین اگر تراکم ناپلی آرتمیا ارومیانا کمتر باشد با غلظت کمتر روغن می توان به نتیجه مطلوب رسید و اگر هدف استفاده از امکانات کمتر باشد که از هزینه ها کاسته شود می توان در تراکم بالاتر و با میزان بیشتر روغن، غنی سازی را انجام داد. حال باید بررسی شود که کدام نوع از PUFA افزایش یافته که باعث افزایش میزان کل PUFA شده است.
همانگونه که نتایج نشان دادند (جدول ۴-۹)، در ناپلی آرتمیا ارومیانا حداکثر میزان (n-6) PUFA مربوط به تیمار با تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی است که حداکثر مقدار PUFA کل را داشت. تراکم های ۵۰۰۰۰ و ۱۰۰۰۰۰ ناپلیوس در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت نیز با حداکثر مقدار (n-6) PUFA اختلاف معنی درای نداشتند (۰۵/۰ <P)، ولی با تیمار شاهد (آرتمیا غنی نشده) به طور قابل توجهی تفاوت نشان دادند که حاکی از افزایش میزان (n-6) PUFA در طول فرایند غنی سازی می باشد. همچنین بیشترین مقادیر (n-6) PUFA در زمان ۱۸ ساعت غنی سازی در همه تراکم ها دیده می شود که می تواند به این معنا باشد که ناپلی آرتمیا ارومیانا برای ذخیره بیشتر این اسیدهای چرب به زمان و بلع بیشتر ذرات روغن نیاز دارد.
بیشترین مقدار (n-3) PUFA در ناپلی آرتمیا ارومیانا مربوط به تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی (۹۶۳/۰±۵۴۸/۶) است که این تیمار همچنین از بیشترین میزان (n-6) PUFA (820/0±۵۴۳/۴) و در نتیجه PUFA کل (۱۹۷/۰±۰۹۱/۱۱) برخوردار بود (جدول ۴-۹).
اگرچه ناپلی آرتمیا ارومیانا با تراکم ۵۰۰۰۰ ناپلی در لیتر و غلظت ۱/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی از بیشترین میزان PUFA (142/1±۲۲۱/۱۰) و (n-6) PUFA (594/0±۸۲۵/۴) و میزان نسبتاً بالایی از (n-3) PUFA (548/0±۳۹۶/۵) برخوردار بود، ولی از آن جا که رسیدن به چنین شرایطی برای پرورش دهندگان مستلزم تامین امکانات بیشتری است این تیمار به عنوان بهترین تیمار توصیه نمی شود. بنابراین می توان تیمار با تراکم ۱۰۰۰۰۰ ناپلی در لیتر با غلظت ۳/۰ گرم در لیتر روغن کلزا به مدت ۱۸ ساعت غنی سازی را به عنوان بهترین تیمار ناپلی آرتمیا ارومیانا غنی شده با روغن کلزا محلی از لحاظ میزان اسیدهای چرب غیراشباع با چند پیوند دوگانه معرفی کرد.
اسیدهای چرب سری n-6 به عنوان منبع مطلوب انرژی (جهت حفظ سایر اسیدهای چرب و یا پروتئین) در آبزیان (لارو و ماهیان زینتی) به شمار می روند (Glencross, 2009) که منابع روغن های گیاهی به میزان زیادی دارای این اسیدهای چرب هستند، بنابراین می توان به این نتیجه رسید که استفاده از این روغن ها به عنوان محیط غنی سازی برای ناپلی آرتمیا و تغذیه از ناپلیوس های غنی شده برای آبزیان مذکور می تواند سودمند واقع شود. در صورتی که از این روغن ها در غذای آبزیان استفاده شود احتمال رسیدن میزان مود نیاز اسیدهای چرب به آبزی کمتر است ولی اگر موجودی مثل ناپلی آرتمیا با آن غنی سازی شود میزان مورد انتظار را می توان به آبزی منتقل کرد.
۵-۶- تاثیر غنی سازی با روغن کلزا بر میزان SFA، MUFAو TFA آرتمیا فرانسیسکانا و آرتمیا ارومیانا
دانلود مطالب پژوهشی درباره اپتیمم سازی غنی سازی آرتمیا ارومیانا و آرتمیا ...