فصل چهارم
نتایج
۴-۱- هواشناسی و اقلیمشناسی محدوده بابل- بابلسر
نظر به اهمیت مطالعات آب و هواشناسی و رابطه آن با تغییرات کمی و کیفی آبزیرزمینی عوامل هواشناسی و اقلیمی منطقه در دوره آماری ۱۱ ساله (از سال ۱۳۸۰ الی ۱۳۹۰) مورد بررسی قرار گرفته است.
مهمترین عناصر هواشناسی که باعث مشخص شدن وضعیت هوا میشوند عبارتند از: دما، رطوبت نسبی، باد، تبخیر، ریزشهای جوی و روزهای بارانی که در ادامه به تجزیه و تحلیل هر یک از آنها پرداخته می شود. با توجه به موقعیت جغرافیایی منطقه مورد مطالعه و پارامترهای اقلیمی مورد نیاز مطالعات هواشناسی، ایستگاه هواشناسی سینوپتیک بابلسر و تبخیرسنجی فیروزجاه به عنوان ایستگاه معرف به منظور برآورد پارامترهای موردنظر، مورد استفاده قرار گرفته است (جدول۴-۱).
جدول (۴-۱): مشخصات ایستگاههای هواشناسی (سازمان هواشناسی و سازمان آب منطقهای مازندران،۱۳۹۲)
ایستگاه | حوزه رودخانه | مشخصات جغرافیایی | ملاحظات | ||||||
طول | عرض | ارتفاع | |||||||
بابلسر(دشت) | هراز | ۰ | ۳۹ | ۵۲ | ۰ | ۴۳ | ۳۶ | ۲۱- | سینوپتیک |
فیروزجاه (ارتفاعات) | بابلرود | ۱۰ | ۳۹ | ۵۲ | ۳۳ | ۱۱ | ۳۶ | ۷۸۷ | تبخیرسنجی |
۴-۱-۱- درجه حرارت
درجه حرارت شاخصی است از شدت گرما که در ایستگاههای هواشناسی، روزانه اندازه گیری می شود. برای اندازه گیری درجه حرارت از ترمومتر (دماسنج) و یا ترموگراف (دمانگار) استفاده می شود (علیزاده ۱۳۷۹، ۵۵).
با توجه به آمار ۱۱ ساله ایستگاههای معرف، درجه حرارت نواحی دشت و ارتفاعات محدوده مطالعاتی بصورت پنج عامل حداکثر مطلق، میانگین حداکثر، متوسط ماهانه، میانگین حداقل و حداقل مطلق ماهانه محاسبه و در جدول (۴-۲) ارائه شده است. متوسط سالانه دمای دشت بابل- بابلسر ۹/۱۷ درجه سانتیگراد بدست آمده است. ماههای مرداد و دی به ترتیب با ۸/۲۷ و ۴/۸ درجه سانتیگراد گرمترین و سردترین ماههای سال دشت میباشند.
در ارتفاعات (ایستگاه فیروزجاه) متوسط دمای سالانه ۶/۱۱ درجه سانتیگراد بوده است و ماههای مرداد و دی به ترتیب با ۹/۱۹ و ۱/۳ درجه سانتیگراد گرمترین و سردترین ماههای سال در محدوده مطالعاتی میباشند. شکل (۴-۱) و شکل (۴-۲) تغییرات میانگین درجه حرارت ماهانه دشت و ارتفاعات محدوده را نسبت به میانگین، حداقل و حداکثر آن در دوره آماری نشان میدهد. دوره یخبندان در دشت محدوده مطالعاتی از آذر ماه شروع و در بهمن ماه خاتمه مییابد.
جدول (۴-۲): میانگین دمای ماهانه محدوده مطالعاتی بابل – بابلسر، دوره آماری ۱۱ ساله (بر حسب درجه سانتی گراد)
۴-۱-۲- رطوبت نسبی
رطوبت نسبی عبارتست از نسبت مقدار بخار آب موجود در هوا به مقدار بخار آبی که اگر هوا در همان درجه حرارت میداشت به صورت اشباع میبود، و غالباً بر حسب درصد بیان می شود (علیزاده ۱۳۷۹،۹۰). با وجود اینکه بخار آب فقط بخش بسیار کوچکی از ترکیب جو را تشکیل میدهد، ولی در بیلان گرما و پدیده های مختلف جوی از اهمیت بالایی برخودار است. در جدول (۴-۳) متوسط رطوبت نسبی ماهانه در ایستگاههای معرف برای دوره آماری ۱۱ ساله ارائه گردیده است. متوسط حداکثر و حداقل رطوبت نسبی در دشت بابل- بابلسر به ترتیب در ماه بهمن حدود ۸۱ درصد و در ماه خرداد ۷۵ درصد میباشد.