- سال مالی شرکتها طی کل دوره قلمرو زمانی پژوهش به ۲۹ اسفند ختم شده و طی دوره مورد بررسی سال مالی خود را تغییر نداده باشند.
- جز مؤسسات مالی، اعتباری و سرمایه گذاری نبوده و اطلاعات مالی مرتبط با متغیرهای مورد بررسی در دسترس باشد.
- شرکت ها نباید در طی بازه زمانی تحت بررسی زیان ده باشند .
- شرکتها نباید در طی بازه زمانی تحت بررسی بیش از سه ماه توقف معاملاتی داشته باشند. بر مبنای محدودیت های اعمال شده، حجم جامعه آماری یا N برابر ۲۴۵ شرکت بوده است.
۳-۴٫کفایت حجم نمونه گیری:
نمونه بخشی از جامعه تحت بررسی است که با روشی که از پیش تعیین شده است انتخاب میشود، به قسمی که میتوان از این بخش، استنباطهایی درباره کل جامعه بدست آورد. در حقیقت میتوان گفت نمونه، گروهی از اعضای یک جامعه تعریف شده است که اطلاعات مورد نیاز پژوهشی به کمک آن حاصل می شود. معمولاً در پژوهشهای علمی امکان پژوهش درباره کلیه اعضای جامعه وجود ندارد، زیرا جمعآوری اطلاعات برای کل جامعه آماری مستلزم صرف هزینه و زمان زیادی میباشد، لذا ناچار به استخراج نمونه میباشیم، هر چند نمونه گیری موجب کاهش قطعیت و اطمینان نتایج بدست آمده می شود. برای اینکه نتایج نمونه بیانکننده خصوصیات جامعه آماری باشد باید در هنگام انتخاب نمونه به عواملی نظیر ماهیت پژوهش، توزیع جامعه و مقدار فاصله اطمینان بر روی حجم نمونه، توجه داشت.
روش های مختلفی جهت تعیین حجم نمونه وجود دارد که دقیق ترین روش ها ، استفاده از فرمول ها یا روش های ریاضی جهت محاسبه حجم نمونه است.
در این تحقیق جهت تعیین حجم نمونه به ترتیب زیرعمل شده است:
الف) تعیین نمونه آزمایشی (Pilot): برای داشتن برآوردی از واریانس جامعه نمونه ای پایلوت به حجم ۱۵ شرکت از بین شرکت های منتخب بورسی به روش تصادفی ساده انتخاب گردید.
ب) برآورد واریانس متغیر وابسته: در نمونه تصادفی پایلوت واریانس نمونه ای از متغیر وابسته تحقیق یا مدیریت سود بر مبنای اقلام تعهدی اختیاری به عنوان برآوردی از واریانس متغیر وابسته در جامعه آماری طبق فرمول زیر محاسبه شد.
=۹۸۵۱۲۵۴
بر مبنای محاسبات انجام شده واریانس نمونه ای برای متغیر وابسته به عنوان افشای اجباری در نمونه تصادفی آزمایشی برابر با ۹۸۵۱۲۵۴ به دست آمد.
ج) محاسبه حجم نمونه اصلی: برای تعیین حجم نهایی نمونه تصادفی از فرمول زیر با عنایت به مجهول بودن واریانس جامعه و استفاده از واریانس نمونه ای آزمایشی به عنوان برآورد ی از واریانس جامعه آماری در قلمرو تحقیق، تعیین شده است:
که در فرمول فوق الذکر، n حجم نمونه تصادفی نهایی ، t مقدار تابع توزیع تی استیودنت، S انحراف معیار نمونه ای و مجذور آن واریانس نمونه ای محاسبه شده در بند ب می باشد. α احتمال خطای نوع اول که معمولا در علوم اجتماعی ۵ درصد تعیین می گردد، df درجه آزادی که در اینجا حجم نمونه تصادفی پایلوت منهای یک است، D خطای نوع دوم یا درصد خطای مجاز در مورد متغیرهای نسبی است که در تحقیقات گذشته برای متغیرهای نسبی بین یک تا ده درصد و در اینجا یک صدم یا یک درصد تعیین شده است.
با جای گذاری مقادیر در این فرمول محاسبات حجم نهایی نمونه به صورت زیر درآمده است:
N ≥
۰۸۶/۱۱۷≈ = ۱۱۸
که با گرد کردن آن حجم نمونه تصادفی نهایی ۱۱۸ شرکت محاسبه شده است.
۳-۵) روش نمونه گیری و دلیل استفاده از آن:
جهت عدم استفاده از متغیرهای کنترلی کمی که در نمونه گیری لحاظ شده باشد، در این تحقیق روش نمونه گیری، روش تصادفی ساده بوده است. بدین منظور جامعه آماری به شرح تعریف شده در بند ۳-۳ بااعداد ۸۵۰۰ تا ۸۷۴۵ کد گذاری شده و با بهره گرفتن از شبیه سازی کامپیوتری در این بازه، ۱۱۸عدد انتخاب گردید. در انتها بر اساس فهرست کدگذاری شرکت ها، شرکت های متناظر با کدهای انتخاب شده به عنوان نمونه تصادفی آماری انتخاب و داده های خام عملکردی در ارتباط با آن ها گردآوری شده است.
۳-۶)روش های گردآوری داده ها و کاربرد آن:
در این تحقیق جهت گردآوری داده ها بسته به مورد از روش های زیر استفاده شده است:
الف) روش مطالعه کتابخانه ای :
از این روش برای تبیین مبانی نظری تحقیق و گردآوری پیشینه تحقیق در ارتباط با مبانی نظری و پیشینه مربوط به متغیرهای جریان نقد نسبی، مازاد جریان نقد آزاد، مدیریت سود، کیفیت حسابرسی و دیگر متغیرها استفاده شده است. در این راستا کتاب ها ، پایان نامه ها ، و مقاله های فارسی و انگلیسی مورد بررسی و استفاده قرار گرفته است.
روش مطالعه اسناد و مدارک:
به منظور دستیابی به داده های مورد نیاز در راستای آزمون و تحلیل های آماری و مبتنی بر آن ها، استنتاج پیرامون فرضیه های تحقیق ، از روش مطالعه اسناد و مدارک با توجه به اطلاعات ارائه شده شرکت ها استفاده شده است. در این راستا ، صورتهای مالی و یادداشتهای توضیحی و مدارک و مستندات مالی مربوط به پروژه های حسابرسی در شرکت های مورد مطالعه، مورد استفاده قرار گرفته است.
ج) کاوش اینترنتی :
برای تبیین بخشی از مبانی نظری تحقیق و گردآوری مبانی نظری و پیشینه تحقیق استفاده شده که بر مبنای مراجعه به وب گاه ها و نشریات، کتب و مقالات الکترونیک به انجام رسیده است.
۳-۷٫ابزار جمعآوری داده ها
اطلاعات مهمترین رکن هر تحقیق تجربی است، چرا که تمام نتایج تحقیقات تجربی براساس تجزیه و تحلیل اطلاعات صورت میگیرد. مهمترین نکتهای که در جمعآوری اطلاعات باید مورد توجه واقع شود نوع و کیفیت اطلاعات است نه میزان آن. چه بسیار اتفاق میافتد که در مرحله بررسی اطلاعات ضرورت تجدید نظر در اطلاعات و یا کمبود و فقدان اطلاعات مفید احساس می شود. با این استدلال میتوان حکم داد که کمیت و کیفیت اطلاعات لازم، به عمق تحقیق و خواسته های مدل مورد نظر منوط و متکی میباشد.
تعیین ابزار جمعآوری اطلاعات با توجه به روش انتخاب شده صورت میپذیرد. به عبارتی، هر روش دارای ابزار خاص خود میباشد که پژوهشگر با بکارگیری آنها می تواند نسبت به جمعآوری و طبقه بندی اطلاعات اقدام کند (حافظ نیا، ۱۳۸۷).
در این تحقیق به منظور گردآوری داده ها و ادبیات تحقیق بسته به مورد از ابزار ذیل بهره گرفته شده است:
الف) فیش :
برای ثبت و ضبط مطالب به دست آمده در بررسی اسناد و مدارک در مطالعات کتابخانه ای که اعتبار و پایایی خود را در سطح بالایی حفظ می کند ، استفاده شده است.
ب) جدول :
جهت تلخیص داده ها با بهره گرفتن از اطلاعات شرکت ها و با توجه به اسناد و مدارک ارائه شده توسط آن ها به سازمان بورس اوراق بهادار تهران، یا موارد مستخرجه از مدارک و مستندات مربوط به متغیرهای وابسته و مستقل تحقیق مرتبط با شرکت های منتخب در نمونه تصادفی، از جداول تلخیص داده ها استفاده شده است.
ج) چک لیست:
از این ابزار جهت مستند سازی یا کاوشاینترنتی در ارتباط با مبانی نظری یا پیشینه تحقیق به عنوان روشی موازی در کنار مطالعه کتابخانه ای استفاده شده است. بدین منظور به نشریات، کتب و مقالات الکترونیک مراجعه گردیده است.
۳-۸٫٫پایایی و اعتبار ابزار پژوهش
پایایی دلالت بر آن دارد که ابزار اندازهگیری در شرایط یکسان تا چه اندازه نتایج یکسانی به دست میدهد. دامنه ضریب پایایی از صفر تا یک است (هومن، ۱۳۷۰).
در ارتباط با اعتبار و پایایی ابزار گردآوری داده ها بسته به مورد به صورت زیر عمل شده است:
الف ) پایایی ابزار تحقیق:
پایایی یعنی تکرار پذیری نتایج اندازه گیری، یعنی اگر اندازه گیری تکرار شود همان نتایج قبلی به دست آید . به طور کلی اگر مبدا زمانی یک متغیر، تغییر کند و میانگین و واریانس و کواریانس آن تغییری نکند، در آن صورت متغیر پایاست و در غیر این صورت متغیر، ناپایا خواهد بود. در پژوهش حاضر برای تشخیص پایایی داده های خام مربوط به نمونه تصادفی پایلوت داده های گردآوری شده در ارتباط با متغیرهای مستقل و تابعی، که در نمونه پایلوت بدست آمده بود با نتایج بدست آمده برای کل نمونه که بخشی از آن شرکت های پایلوت بودند مورد مقایسه قرار گرفته و با عنایت به فقدان مغایرت بین داده های به دست آمده در دو نوبت مطالعه افراد مشابه آماری از پایایی داده هاو ابزار تحقیق، و به عبارتی تکرار پذیری نتایج اطمینان حاصل شده است. علاوه بر این اتکا به اسناد ممیزی شده مثل صورت های مالی حسابرسی شده پایایی داده های گردآوری شده را تضمین نموده است.
ب ) اعتبار ابزار تحقیق:
برای تعیین اعتبار محتوایی، در تحقیقات پس رویدادی از منابع یا مدارک ممیزی شده و نیز استفاده از منابع موازی که همدیگر را تائید کنند استفاده می شود ، که این کار دقت و اعتبار را بالا می برد . در این تحقیق هم برای تعیین اعتبار به مطالعه و بررسی صورت های مالی، یادداشت های پیوست و حتی الامکان مدارک ممیزی شده قابل اعتماد مرتبط با داده های عملکردی در شرکت های منتخب بورسی استناد شده است.
۳-۹٫روشهای تجزیه و تحلیل داده ها
