۱-۷- تعاریف متغیرها
۱- صادرات: صادرات به صورت انتقال کالاها یا خدمات از مرزهای ملی که بصورت مستقیم یا غیر مستقیم صورت میگیرد تعریف شده است(یانگ وهمکاران۱۹۹۲).
۲- مدل الماس ملی: شش گروه خصوصیات ملی در ایجاد مزیت رقابتی برای شرکتهای یک کشور نقش اساسی دارند. این چهار خصیصه مدل الماس ملی را تشکیل میدهند.اگر این چهار عامل مشخص شده با هم ترکیب شوند می توانند موفقیت شرکتهای موجود در یک کشور را در بازارهای بین المللی تضمین کنند. و در صورتی که این ۶ مورد دارای وضعیت مناسبی نباشند، بعنوان موانع صادرات در یک کشور یا صنعت عمل میکنند و تأثیر منفی بر توسعه صادرات خواهند داشت(کیگان،۱۳۸۰).
۲-۱- مناسب بودن عوامل تولید: در ساده ترین شکل عوامل تولید عبارتند از: زمین،کار،منابع طبیعی،سرمایه وزیر ساختها. عواملی که دریک کشورایجاد میگردند نسبت به آنهایی که به صورت طبیعی وجود دارند از اهمیت بیشتری بر خوردارند. پنج عامل در تولید تاثیر گذارندکه عبارتنداز:منابع انسانی، منابع فیزیکی، منابع فنی وعلمی، منابع سرمایه ای و زیرساختها. مناسب بودن عوامل تولید از نظر کیفیت و هزینه بر صادرات تأثیر مثبت دارد اما برعکس اگر در یک صنعت شرایط عوامل تولید مناسب نباشد، می تواند بعنوان مانع صادرات عمل نماید(قاسمی، ۱۳۹۱).
۲-۲- شرایط تقاضا: ماهیت تقاضا در یک کشور برای خدمات و کالاهای یک شرکت یا صنعت را بیان میکند. ماهیت تقاضا برای خدمات و کالاهای یک شرکت یا صنعت مهم هستند زیرا آنها نرخ و ماهیت پیشرفت و نوآوریهای شرکتها راتعیین میکنند. اینها عواملی هستند که شرکت را برای رقابت در سطح جهان آماده میکنند. سه ویژگی تقاضا در یک کشور برای کسب مزیت رقابتی عبارتند از: ترکیب تقاضا درکشور، اندازه والگوی رشد تقاضا درکشور و ابزارهایی که توسط آن تقاضای کشور، خدمات و کالاها را به بازارهای خارجی هدایت میکند. اگر شرایط تقاضا در یک کشور به گونه ای نباشد که بتواند ساختار تقاضای بازارهای خارجی را منعکس کند و یا اگر نتواند به یک صنعت کمک نماید که توان رقابتی خود را افزایش دهد به عنوان مانع صادرات عمل خواهد کرد(قاسمی، ۱۳۹۱).
۲-۳- صنایع وابسته و پشتیبان: وجود صنایع رقابتی بین المللی در زمینه های وابسته یا جهت پشتیبانی مستقیم از سایر صنایع ممکن است به یک شرکت مزیت رقابتی اعطا کند. صنایع عرضه کننده محصولات رقابتی درسطح بین المللی داده های لازم رابه صنایع مرتبط عرضه میکنند که میتواند از لحاظ نوآوریهای مرتبط با فناوری، قیمت و کیفیت باعث افزایش توان رقابت بین المللی شود. اما در صورتی که صنایع مرتبط و پشتیبان از وضعیت خوبی در راستای حمایت از صادرات برای یک صنعت خاص را دارا تباشد بعنوان مانع صادراتی عمل می کند(توکلی و دهقانی، ۱۳۸۹).
۲-۴- استراتژی، ساختار و وضع رقابتی شرکتها: به چگونگی ایجاد سازماندهی و مدیریت شرکتها وهمچنین ماهیت رقابت داخلی دراین صنایع اشاره دارد. اگر این متغیر دارای شرایط بهتری باشد تأثیر مثبت بر صادرات میگذارد اما اگر ضعف و وضعیت نامطلوب بر آن حاکم باشد می تواند بعنوان موانع صادرات عمل کند(حسنقلی پور و همکاران، ۱۳۸۷).
۲-۵- اقدامات دولت: اقدامات دولت هم می تواند در راستای توسعه صادرات تأثیر گذار باشد و هم می تواند بعنوان موانع صادراتی عمل کند. برخی از اقدامات دولت شامل موارد زیر است:
شرایط عوامل تأثیر پذیرفته از دولت بوسیله یارانه ها، سیاستهای بازار سرمایه، سیاستهای تحصیلی، کنترلهای قیمتی و یارانه ها، سرمایه گذاری در ساختار عمومی و…
شرایط تقاضای داخلی شکل گرفته توسط دولت(ازطریق چینش قوانین بازار محلی، ویا بعنوان خریدار اصلی در بازار محلی
صنایع مرتبط وپشتیبان تأثیر گرفته از دولت(ازطریق مقررات محیط فعالیت،تبلیغات وبازار ارتباطات)
استراتژی شرکت،ساختارو رقابت تأثیر پذیرفته از دولت(ازطریق مقررات بازار سرمایه، سیاستهای مالیاتی وقوانین ضد تراست.
دولت همچنین بر کل نمودار رقابت پذیری از طریق سیاستهای کلان اثر میگذارد.
۲-۶- رویدادهای شانسی و اتفاقی: این رویداد ها ممکن است شامل ابتکارات خاص، عدم پیوندهای فنی، عدم پیوند در هزینه های عواملی همچون شوکهای نفتی، انتقالهای معنی دار در بازارهای مالی جهانی یا نرخهای بهره، تقاضای منابع، تصمیمات سیاسی توسط دولتها و جنگها یا بلایای طبیعی باشد. شوکهای تصادفی نیز میتوانند بر محیط فعالیت تأثیرات خوبی داشته باشند و یا تأثیر منفی داشته باشند و به عنوان مانع صادرات نقش ایفا کنند(توکلی و دهقانی، ۱۳۸۹).
فصل دوم: ادبیات نظری و پیشینه پژوهش
ادبیات پژوهش
۲-۱- مقدمه
تقویت صادرات دارای مزایای مهمی بوده که تولید انبوه، تامین درآمد ارزی، افزایش اشتغال، بهبود کیفیت و کاهش قیمت محصولات تولیدی از آن جمله است. بدیهی است جهت بهره مندی هر چه بیشتر از مزایای صادرات در دستیابی به رشد و توسعه اقتصادی استفاده از الگوهای مناسب ضروری است. از جمله موارد مهم که با گستره موضوعی خود میتواند جهت حرکت صادرات را نشان دهد، عوامل موفقیت میباشند(صادقی و همکاران، ۱۳۹۱)
از سویی دیگر، در دنیای امروز، محصولات بهداشتی، شوینده ها و پاک کننده ها، اهمیتی به اندازه زندگی و حیات انسانها پیدا کرده اند. اگر کمی تامل کنیم در می یابیم که این نکته، چندان دور از ذهن نیست. در دنیایی که بهداشت و سلامتی، یکی از فاکتورهای بسیار مهم برای توسعه یافتگی به شمار می آید، نقش کالاهای بهداشتی و شوینده ها در زندگی مردمان و بالا بردن سطح زندگی، رفاه و سلامتی بیش از پیش آشکار می شود.
در تحقیق حاضر به بررسی موانع صادرات در صنایع شوینده، بهداشتی پرداخته شده است. در این فصل مبانی نظری تحقیق ارائه میگردد. ابتدا به تعریف صادرات پرداخته می شود و مزایا و انواع صادرات و فرایند صادرات شرح داده می ود. سپس به بررسی نظریه های تجارت بین الملل پرداخته می شود و برخی از مهمترین نظریه های مرتبط ارائه می گردد. در ادامه چند مدل صادرات معرفی می گردد و در نهایت مدل الماس ملی پورتر معرفی و شرح داده می شود. در انتهای فصل مدل مفهومی تحقیق بیان می شود.
۲-۲- صادرات
صادرات در لغت به معنای انتقال کالا یا ارسال و فرستادن کالا از جایی به جای دیگر چه در داخل کشور و یا از داخل به خارج کشور است(ابراهیمی و همکاران، ۱۳۷۸). به عبارتی دیگر، صادرات عبارت است از ارتباط و کار کردن با بازارهای حرفهای و حرفهایهای بازار در آن سوی مرزها. صادرات نقطه آغاز ارتباط برقرار کردن با دیگران است که در نتیجهی آن درآمد ارزی حاصل میشود و در برقراری موازنه تجاری و ایجاد تعادل اقتصادی نقش به سزایی دارد(صادقی و همکاران، ۱۳۹۱).
صادرات عبارت است از عمل خارج کردن کالا از قلمرو گمرکی کشور. قلمرو گمرکی کشور، مناطقی از قلمرو کشور است که در آنها مقررات گمرکی آن کشور به طور کامل اجرا می شود. اگر کشوری دارای مناطق آزاد تجاری- صنعتی نباشد، تمام قلمرو سیاسی آن کشور، قلمرو گمرکی آن نیز خواهد بود(زینال زاده، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱- مزایای صادرات
صادرات بیش از آن که مکملی برای کاستیهای ارزی باشد، بایستی به عنوان یک راهکار محوری در کشور مورد توجه قرار گیرد به طوری که از درآمدهای نفتی تنها در جهت سرمایه گذاریهای زیر بنایی استفاده شود و با صدور کالاهای غیرنفتی، نیازهای ارزی تامین گردد و چرخه تولید پر بارتر شود(Jeans,1998).
به طور کلی میتوان گفت که صادرات شامل مزایای زیر میباشد:
برای شرکتهایی که اولین بار است اقدام به بازاریابی بین المللی میکنند، روش صادرات به علت ریسک سیاسی پایین، مناسبتر است.
روش صادرات، زمانی که ظرفیت بازار کشور میزبان، به درستی تعیین نشده است، یک استراتژی موثر ورود به بازار میباشد.
از طریق صادرات، شرکت هم میتواند به وسیله واسطههای مستقل محصولات خود را در کشور میزبان به فروش برساند و هم میتواند جهت اعمال کنترل بیشتر بر فعالیتهای بازاریابی، از طریق کانالهای توزیع خود به فروش محصولات اقدام نماید.
صادرات به شرکت امکان میدهد که در صورت مساعد بودن شرایط بازار، سطح فعالیتهای خود را از طریق اقدام به تولید، در کشور مورد نظر افزایش دهد.
روش صادرات به شرکت اجازه میدهد، هنگامی که شرایط سیاسی یا اقتصادی کشور میزبان نامساعد میشود، روابط تجاری خود را بدون متحمل شدن هزینه قابل توجهی، قطع نماید(اکبریان و سخایی، ۱۳۸۴).
۲-۲-۲- انواع صادرات
صادرات از دو دیدگاه تقسیم بندی شده است. در دیدگاه اول صادرات به دو نوع مستقیم و غیرمستقیم تقسیم می شود و در دیدگاه دوم به هفت بخش قابل تقسیم است:
دیدگاه اول:
در این دیدگاه صادرات بطور کلی به دو دسته صادرات مستقیم و صادرات غیر مستقیم تقسیم بندی میشود.
الف) صادرات مستقیم[۱]
شرکتهایی که خریداران خارجی، آنان را تشویق به صادرات میکنند، معمولا از این روش استفاده مینمایند. به علاوه فروشندگانی که صادرات آنان آن قدر افزایش یافته که میتوانند هزینههای اداره سازمان صادراتی خود را بر عهده بگیرند، نیز از این روش استفاده میکنند. صادرات مستقیم به اشکال زیر انجام میشود:
نمایندگان صادراتی: واسطه خریدار است که در کشور صادرکننده کالایی را از فروشنده خریداری میکند و کارمزد دریافت می کند. نمایندگان میتوانند توزیع کننده و یا تولید کننده باشند.
نمایندگان فروش سیار: شرکت میتواند، نمایندگان خود را از داخل کشور، در زمان های خاصی برای فعالیت بازرگانی به خارج بفرستد.
شعبه فروش در خارج: یک دفتر فروش خارجی به تولید کننده امکان میدهد که در بازار خارجی حضور بیشتری داشته و برنامه هایش را بهتر کنترل کند.
دفتر فروش، مسولیت فروش و توزیع را به عهده گرفته و ممکن است فعالیت مربوط به انبارداری و تبلیغات برای فروش کالاها را نیز انجام دهد.
بخش صادرات در داخل کشور: مدیر فروش متخصص در امر صادرات، با چند دستیار، کارهای مربوط به صادرات را انجام میدهد و کمکهای لازم را در مواقع لزوم به بازار صادراتی عرضه میکند.
سفارش پستی: بعضی از مواقع شرکتها از طریق پست اقدام به فروش محصولات خود مینمایند. بدین ترتیب که خریدار فرم مربوط به محصول را که از طریق دفاتر پست یا از طریق روزنامه به دست آورده است، پر نموده و همراه با فرم فیش واریز پول به مقصد شرکت ارسال می کند.
صادرات از طریق پیله وران در بازارچه های مرزی کشور.
صادرات از طریق شرکتهای تعاونی مرزنشینان(صادقی و کربلایی اسماعیلی، ۱۳۸۹)
ب) صادرات غیرمستقیم[۲]
صادرات غیرمستقیم بیشتر میان شرکتهایی که تازه به فکر صادرات افتاده اند، متداول می باشد. در این نوع صادرات به سرمایه کمتری نیاز است و شرکت اجباری به استخدام فروشندگان یا اجرای قراردادهای مختلف در خارج از کشور ندارد، همچنین ریسک کمتری متوجه صادرکنندگان است(صادقی و همکاران، ۱۳۹۱).
صادرات غیرمستقیم خود به چند روش قابل اجراست:
شرکتهای تجاری: این شرکتها یک شکل گستردهتر از تجار صادرکننده میباشند که کالاهای مختلف را از تولید کنندگان متفاوت خریداری کرده و آنها را به بازارهای مورد نظر خود صادر میکنند. مهمترین شرکتهای تجاری در بازارهای مدرن امروزی، شرکتهای ژاپنی هستند که سوگوشوشا[۳] نامیده میشوند. فروش از طریق این نوع صادرات مانند فروش داخلنی است با این تفاوت که به دلیل عدم کنترل و نداشتن اطلاعات بازار از ثبات کمتری برخوردار است.
راهنمای نگارش پایان نامه در مورد شناسایی و رتبه بندی عوامل کلیدی تأثیر گذار ...