پژوهش حاضر از نوع پژوهش­های توصیفی­ـ­­همبستگی بود که در آن پیش ­بینی مشکلات رفتاری دانش ­آموزان کم ­توان ذهنی بر اساس همدلی مادران مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۳- متغیرهای پژوهش
متغیّر­های پژوهش عبارت بودند از همدلی و مشکلات رفتاری­عاطفی. درپژوهش حاضر همدلی مادران با دانش ­آموزان کم ­توان ذهنی به عنوان متغیّر پیش­بین و مشکلات رفتاری­عاطفی دانش‌آموزان با کم ­توان ذهنی به عنوان متغیّر ملاک مورد بررسی قرار گرفت.
۳-۳- جامعه آماری
جامعه آماری در این پژوهش مشتمل بر همه دانش ­آموزان کم ­توان ذهنی بودند که در مقطع ابتدایی مدارس کم ­توان ذهنی شهر شیراز در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ به تحصیل اشتغال داشتند.
۳-۴- نمونه و روش نمونه گیری
گروه نمونه این پژوهش مشتمل بر۱۲۰ نفر (۵۵ دختر و ۶۵ پسر) از دانش ­آموزان کم ­توان ذهنی مقطع ابتدایی شهرستان شیراز بودند که به روش نمونه گیری خوشه­ای چند مرحله­ ای انتخاب شدند. بدین­صورت که از نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز دو ناحیه به تصادف انتخاب شد و از آن ناحیه نیز دو مدرسه پسرانه و دو مدرسه دخترانه به تصادف انتخاب شدند و در هر مورد همه دانش ­آموزان مورد بررسی و مطالعه قرار گرفتند. جدول ۳-۱ بیانگر ویژگی­های دانش‌آموزان کم ­توان ذهنی با توجه به جنسیت، تعداد و درصد می­باشد.
جدول ۳-۱- جنسیت، تعداد و درصد دانش ­آموزان با کم­توانی ذهنی

۳-۵- تعریف عملیاتی متغیّرها
در این قسمت ابتدا تعریف عملیاتی مشکلات رفتاری-عاطفی، سپس تعریف کم­توانی ذهنی و در انتها تعریف همدلی بیان می­گردد.
۳-۵-۱- مشکلات رفتاری­-عاطفی
منظور از مشکلات رفتاری­عاطفی در پژوهش حاضر نمره­ای بود که دانش ­آموز در سیاهه مشکلات رفتاری^[۱۶۰] اینفلد و تونگ^[۱۶۱] (۲۰۰۲)، که دارای ۹۴ گویه است و توسط معلّمان تکمیل شد، بدست ­آورد. ابعاد این پرسشنامه شامل رفتار ضداجتماعی، درخودماندگی، اختلال ارتباطی، اضطراب و ارتباط اجتماعی می­باشد.
۳-۵-۲- دانش ­آموزان با کم­توانی ذهنی
منظور از دانش ­آموزان با کم­توانی ذهنی در این پژوهش، دانش­آموزانی بودند که در مدارس کم‌توان ذهنی شهر شیراز تحت پوشش اداره آموزش و پرورش کودکان استثنایی استان فارس، در مقطع ابتدایی و در سال تحصیلی ۹۴-۱۳۹۳ به تحصیل اشتغال داشتند.
۳-۵-۳- همدلی­­­­
منظور از همدلی در پژوهش حاضر نمره­ای است که مادر در مقیاس همدلی اساسی^[۱۶۲] جولیف فارینگتون^[۱۶۳] (۲۰۰۶)، که دارای ۲۰ گویه است و توسط مادران تکمیل شد، بدست آورد. ابعاد این پرسشنامه شامل همدلی شناختی و عاطفی می­باشد.
۳-۶- ابزار پژوهش
متغیّرهای پژوهش حاضر با بهره گرفتن از سیاهه مشکلات رفتاری اینفلد و تونگ (۲۰۰۲) و مقیاس همدلی جولیف و فارینگتون (۲۰۰۶) اندازه­­گیری شد که ویژگی­های آنها به شرح زیر می­باشد:
۳-۶-۱- مقیاس همدلی اساسی
مقیاس همدلی اساسی توسط جولیف و فارینگتون در سال ۲۰۰۶ ساخته شده است. در این پژوهش از نسخه آلبیر و همکاران^[۱۶۴] (۲۰۰۹) استفاده شد. این مقیاس برای نوجوانان و بزرگسالان تهیه شده است. نسخه نهایی مقیاس همدلی دارای ۲۰ سوال می باشد. این ابزار دارای دو خرده مقیاس می­باشد. خرده مقیاس عاطفی‌ـ­هیجانی که از ۱۱ سوال (۱،۲،۴،۵،۷،۸،۱۱،۱۳،۱۷،۱۸) تشکیل شده و خرده مقیاس شناختی که از ۹ سوال (۳،۶،۹،۱۰،۱۲،۱۴،۱۶،۱۹،۲۰) تشکیل شده است. برای سنجش عامل شناختی گویه ­هایی مانند «من نسبت به احساسات دوستانم آگاهی دارم» و «من خیلی سریع عصبانیت دوستم را تشخیص می­دهم» آمده است و گویه ­هایی مانند «اغلب احساسات دیگران بر من هم تاثیر می‌گذارد» و «من اغلب از تماشای فیلم­های غم­انگیز در تلویزیون ناراحت می­شوم» بعد عاطفی را می­سنجد. این مقیاس از نوع مقیاس لیکرتی ۵ گزینه­ای می­باشد و دامنه­ای از ۱ (کاملا مخالفم) تا ۵ (کاملا موافقم) دارد. حداقل نمره در این آزمون ۲۰ و حداکثر ۱۰۰ می­باشد. در این مقیاس گویه ­های ۱،۶،۷،۸،۱۳،۱۸،۲۰ به طور معکوس نمره­گذاری می­شوند.

جدول ۳-۲- زیرمقیاس­های همدلی جولیف و فارینگتون