“
ساختمان بانکهای مجازی در فضای الکترونیکی وب طراحی میشود. این فضای اینترنتی به بانکها و شعباتشان اجازه میدهد که در یک محیط مشترک نه به مثابه جزیرههایی دور از هم به فعالیت بپردازند.
۴) وضعیت زمانی و مکانی: بانکهای معمول از محدودیت زمانی و مکانی رنج میبرند. این نمونه بانکها فقط در یک محیط جغرافیایی و در طی یک دوره زمانی معیین قادر به خدمات دهی به مشتریانشان هستند. اما بانکهای مجازی با پشت سر گذاشتن محدودیتهای زمانی و مکانی قادرند در هر زمان و مکانی به طور مستمر به فعالیتشان ادامه دهند.
۵) چگونگی دسترسی: با توجه به محدودیتهای زمانی و مکانی بانکهای سنتی، دسترسی به آن ها نسبت به بانکهای مجازی سهل و آسان نیست. از نظر سلسله مراتب اداری نیز دسترسی به مدیران بلند مرتبه بانکها از طریق پست الکترونیکی وفضای مجازی و دیگر امکانات طراحی شده آسان تر از دسترسی معمول فیزیکی است.
۶) نوع خدماتدهی: بانکهای فیزیکی از سبک خدمات دهی خطی پیروی میکنند. در این خدمات یک کارمند یک ارباب رجوع را خدمات رسانی میکند و مشاهده صف بانکها بهترین نمود خطی بودن خدمات دهی اینگونه بانکها است. خدمات بانکهای مجازی، متراکم و حجمی است در خدمات رسانی بانکهای مجازی از قاعده یک خدمت برای همگان بهره گرفته میشود.
۷) نوع سارقان: از نظر امنیتی بانکهای فیزیکی و مجازی توامان در معرض دزدی و سرقت قرار دارند.اما تفاوت اینجا است که اکثر دزدان بانکهای فیزیکی افرادی کم سواد،کم تحصیلات وتخصص چندانی ندارند اما به علت خصلت پیچیده محیطهای فیزیکی ، دزدی از بانکهای مجازی نیازمند تخصص، دانش و تبحربالایی دارد.(ماهنامه تدبیر، ۱۳۸۳)
خدمات بانکداری الکترونیک:
بانکداری الکترونیک شامل سیستمهایی است که مشتریان مؤسسات مالی را قادر میسازد تا در سه سطح اطلاع رسانی، ارتباط و تراکنش از خدمات و سرویس های بانکی استفاده کنند:
الف – اطلاع رسانی: این سطح ابتدایی ترین سطح بانکداری اینترنتی است. بانک اطلاعات مربوط به خدمات و عملیات بانکی خود را از طریق شبکه های عمومی یا خصوصی معرفی میکند.
ب – ارتباطات: این سطح از بانکداری اینترنتی امکان انجام مبادلات بین سیستم بانکی و مشتری را فراهم میآورد. ریسک این سطح در بانکداری الکترونیک بیشتر از شیوه سنتی است و بنابراین، برای جلوگیری و آگاه ساختن مدیریت بانک از هر گونه تلاش غیر مجاز برای دسترسی به شبکه اینترنتی بانک و سیستم های رایانهای به کنترلهای مناسبی نیاز است.
ج – تراکنش: این سیستم متناسب با نوع اطلاعات و ارتباطات خود، از بالاترین سطح ریسک برخوردار است و باید سیستم امنیتی قوی بر آن حاکم باشد. در این سطح مشتری در یک ارتباط متقابل قادر است تا عملیاتی چون پرداخت صورتحساب، صدور چک، انتقل وجه و افتتاح حساب را انجام دهد. (کهزادی،۱۳۸۲(
شاخههای بانکداری الکترونیک:
انواع مختلف بانکداری الکترونیک عبارتاند از:
۱- بانکداری اینترنتی
بانکداری اینترنتی به معنی انجام تراکنش های بانکی و مالی به کمک اینترنت است و تفاوت آن با سایر تراکنش های مالی شبکه ای در نوع شبکه ای است که مورد استفاده قرار میگیرد، یعنی در بانکداری اینترنتی، اینترنت به عنوان شبکه گسترده جهانی مورد استفاده قرار میگیرد. به طور کلی طیف وظایف مالی که از طریق اینترنت قابل دسترسی است، عبارتند از:
۱- نمایش حسابها و صورتحسابها
۲- صورتحسابهای پرداخت
۳- انتقال پول بین حسابها
۴- مشاهده ترتیب پردازش حسابها
۵- مشاهده تراکنشها
۶- ترتیب لیست چکها (الهیاری فرد، ۱۳۸۴)
۲- بانکداری مبتنی بر تلفن همراه و فناوریهای مرتبط با آن
بانکداری همراه عبارت است از انجام هر گونه عملیات مالی، بانکی و اعتباری توسط تلفن همراه که واسطه آن بانک یا مؤسسه مالی واعتباری باشد.(کهزادی، ۱۳۸۲).
استفاده از فناوری تلفن همراه در عرصه بانکداری را موبایل بانک گویند. به این مفهوم که مشتری بانک به صورت ۲۴ ساعته و همه روزه و با امنیت بالا میتواند بانک را در هر کجا که میخواهد به همراه داشته باشد و بخشی از عملیات بانکی خود را از راه دور انجام دهد.(بولتن داخلی بانکداری الکترونیکی اقتصاد نوین، ۱۳۸۷)
۳- بانکداری تلفنی
بانکداری تلفن یکی از ویژگی های خدمات ارائه شده توسط بسیاری از مؤسسات بانکی است. The process involves using the keypad on a touch-tone telephone to perform a variety of banking functioدر بانکداری تلفنی مشتریان قادر خواهند بود که عملیات مالی خودشان را از طریق تلفن انجام دهند. که این خدمات به دو طریق انجام میگیرد. یکی بانکداری تلفنی مبتنی بر اپراتور انسانی و دیگری به طور اتوماتیک. در بانکداری الکترونیکی مبتنی بر اپراتور، یک فرد مسوول پاسخگویی و راهنمایی ارباب رجوع است که این امر به صورت شبانه روزی هزینه عملیاتی بالایی را در پی داشته و از کارایی و اثربخشی لازم برخوردار نخواهد بود اما در بانکداری الکترونیکی اتوماتیک این کار از طریق یک سیستم کامپیوتری پاسخگو انجام میگیرد.( مالکوم تاتوم، ۲۰۰۵)
۴- بانکداری مبتنی بر دستگاههای خودپرداز
خودپرداز یا عابر بانک دستگاهی الکترونیکی است که مشتری از طریق آن با کارت پولی که بانک صادر کرده، مبالغ محدودی وجه نقد از موجودی حساب شخصی برداشت میکند، عملیات انتقال وجه ، خرید از فروشگاه ها و غیره را انجام میدهد. (شیخانی، ۱۳۷۸)
۵- بانکداری مبتنی بر پایانههای فروش:
پایانه های فروش به دستگاه هایی گفته می شود که امکان استفاده از کارت اعتباری به عنوان ابزار پرداخت، بدون نیاز به تبدیل موجودی به پول نقد را فراهم میکنند. این پایانه های فروش در فروشگاه ها و مراکز خرید و فروش برای سهولت در پرداخت نصب شده اند. (شیخانی ۱۳۷۸)
کانالهای بانکداری الکترونیک:
برای ارائه خدمات بانکداری الکترونیک کانال های متعددی وجود دارد که برخی از آنان عبارتاند از:
-۱رایانههای شخصی
در روش رایانه های شخصی، بانک از طریق ایجاد یک پایگاه اینترنتی و معرفی آن به مشتریان با آن ها ارتباط متقابل برقرار کرده و ارائه خدمت میکند. در این نوع از بانکداری دسترسی به اطلاعات حسابها و خدمات بانکی از طریق کامپیوترهای شخصی و با بهره گرفتن از یک مودم و یک خط تلفن به علاوه یک نرم افزار کاربردی مالی و یا بانکی صورت میپذیرد. تفاوت عمده ای که بین این نوع از بانکداری و بانکداری اینترنتی وجود دارد در نوع شبکه ها مورد استفاده میباشد. (کهزادی۱۳۸۲(
۲- کیوسک
“