لازم به ذکر است به علت استفاده از داده های سال 2014 برای مقادیر ورودی و خروجی مورد مطالعه، تحقیق حاضر از نظر افق زمانی، مقطعی میباشد.
و از آن جهت که در این تحقیق برای مدلهای پیشنهادی کتب و مقالات مرتبط مورد استفاده قرار گرفته است و برای مورد مطالعه نیز از گزارش شاخص نوآوری جهانی 2014 به منظور استخراج شاخصهای ورودی و خروجی و مقادیر آنها استفاده شده است، تماماً از نوع کتابخانهای میباشد.
4-3- الگوریتم تحقیق
در واقع این الگوریتم (شکل 3-2) مشخص کننده مراحل مختلف انجام این تحقیق بصورت شماتیک از ابتدا تا رسیدن به نتیجه نهایی تحقیق میباشد.
بیان مساله
مطالعه در زمینه تحلیل پوششی داده ها و وزنهای مشترک
مطالعه گزارش شاخص نوآوری جهانی و استخراج ورودی ها و خروجیهای معرفی شده و مقادیر آنها از این گزارش
ارائه مدلهایی به منظور محاسبه وزنهای مشترک و رتبه بندی واحدهای تصمیم گیری
استفاده از نرم افزارهای لینگو، متلب و اکسل برای تجزیه و تحلیل داده ها
تعیین مجموعه مرجع برای کشور جمهوری اسلامی ایران به منظور ارائه راهکارهای نوآوری
نتیجه گیری و پیشنهادات
شکل 3-2- الگوریتم تحقیق
5-3- مدلهای پیشنهادی ارزیابی عملکرد مبتنی بر تحلیل پوششی دادهها وزنهای مشترک
در فصل گذشته مفاهیم مربوط به ارزیابی عملکرد و اهمیت ارزیابی عملکرد بطور کامل شرح داده شد و همچنین در مورد تکنیک کمی تحلیل پوششی دادهها که از جمله روشهای ارزیابی عملکرد میباشد و مدلهای مطرح شده در این تکنیک توضیحات کامل و جامع ارائه شد.
تکنیک تحلیل پوششی دادهها، روشی است ناپارامتری و مبنی بر برنامه ریزی خطی که به منظور ارزیابی واحدهایی را که ورودیهای مشابه را دریافت می کنند و خروجیهای مشابه را تولید می کنند ارائه شده است. این رویکرد توانایی ارزیابی عملکرد واحدهایی را دارد که چندین ورودی دریافت و چندین خروجی تولید می کنند. مدلهای پایهای این تکنیک کارایی هریک از واحدهای مرود بررسی را بطور جداگانه تحت محدودیت عدم تجاوز کارایی مجموعه واحدها از عدد یک را، حداکثر می کنند. این حداکثر سازی باعث می شود که هر واحد متناسب با حداکثر کارایی خود وزنهایی را به ورودی ها و خروجیهای خود اختصاص دهند به عبارتی واحدهای تصمیم گیری در انتخاب وزنها آزادانه عمل می کنند تا کارایی خود را حداکثر نمایند وزن ورودی ها و خروجیها از واحدی به واحد دیگر فرق می کند. این انعطافپذیری در اوزان، ایراداتی بر این تکنیک وارد داشت. از جمله اینکه این تفاوت در اوزان مقایسه واحدهای تصمیم گیری را بر مبنایی مشترک تهدید می کند (کائو هنگ، 2005) و مقایسه بین واحدها را با مشکل مواجه می کند.
ایده وزنهای مشترک که برای اولین بار توسط رل (1991) مطرح گردید، از جمله روشهایی است که برای پاسخگویی به این ایرادات مطرح گردید و تا کنون مدلهای خطی و غیرخطی گوناگونی برای تولید مجموعه ای از وزنهای مشترک در تکنیک تحلیل پوششی دادهها ارائه شده است. در این پژوهش نیز سه مدل برای محاسبه وزنهای مشترک و بدست آوردن کارایی واحدهای تصمیم گیری ارائه می شود.
1-5-3- مدل پیشنهادی شماره 1
در این مدل از تعریف کارایی استفاده می شود و در نهایت مدلی با حداقل کردن حداکثر اختلاف میان مجموع موزون ورودی ها و مجموع موزون خروجیها در مجموعه واحدهای تصمیم گیری، ارائه می شود.
چارنز و همکاران (1978) کارایی را برای واحدهایی که دارای چندین ورودی و خروجی هستند، بصورت زیر تعریف کردند.
رابطه 3-1
j=1,2,3,…,n
= کارایی
vi: وزن ورودی iام
ur: وزن ورودی rام
xij : ورودی iام واحد jام
yrj : ورودی rام واحد jام
از آنجا که حداکثر مقدار این نسبت برابر یک در نظر گرفته می شود، لذا:
رابطه 3-2
j=1,2,3,…,n
با طرفین وسطین کردن نامعادله کسری 3-2، نامعادله خطی زیر حاصل می شود:
رابطه 3-4
j=1,2,3,…,n
برای تبدیل کردن نامعادله 3-4 به یک معادله خطی، متغیر cj (j=1,2,…,n) در نظر گرفته می شود که برابر با مقدار اختلاف مجموع موزون ورودی ها و مجموع موزون خروجیهای واحد jام میباشد.
رابطه 3-5
j=1,2,3,…,n
بیشترین مقدار cj که مشخص کننده ناکاراترین واحد در مجموعه واحدهای تصمیم گیری میباشد برابر با C در نظر گرفته می شود.
رابطه 3-6
Max {cj}=c
j
و نهایتاً در مدلی که بصورت زیر (مدل 3-1) ارائه می شود، حداکثر مقدار اختلاف مجموع موزون ورودی ها و مجموع موزون خروجیها در مجموعه واحدهای تحت بررسی حداقل می شود. به عبارت دیگر در این مدل کارایی بدترین واحد حداکثر میگردد، که البته با تعریف محدودیت شماره یک، در این حداکثر سازی کارایی بدترین واحد به معنای حداکثر سازی کارایی تمامی واحدهای تحت بررسی میباشد.
Min=c
s.t
مدل 3-1
+C ≥
j=1,2,3,…,n
j=1,2,3,…,n
2-5-3- مدل پیشنهادی شماره 2
امیری و همکاران (1389) در مقالهای برای محاسبه وزنهای مشترک مدلی را ارائه میدهند. در مدل ارائه شده با بهره گرفتن از مدل CCR ورودی محور و مسئله چند هدفه و به کمک تئوری فازی وزنهای مشترک محاسبه می شود. اساس مدل بصورت زیر میباشد:
ابتدا بر اساس مدلهاي ورودي گرا، مدل 3-2 كه همزمان جمع وزني خروجيهاي هر واحد تصميمگيري را حداكثر می کند ارائه میگردد. در این مدل جمع وزني وروديها هر واحد تصمیمگیری کوچکتر يا مساوي یک در نظر گرفته میشود. علت اینکه جمع وزني وروديها کوچکتر يا مساوي یک در نظر گرفته شده اين است كه شايد در نظر گرفتن علامت تساوي باعث ناموجه شدن جواب مسئله شود و با توجه به اينكه مدل جديدي ارائه شده انجام اين تغيير بلامانع است. مسئله فوق يك مسئله چند هدفه است كه براي حل آن از روش شرح داده شده در بخش بعدی يعني روش حل فازي مسائل چند هدفه استفاده ميشود. براي اين كار هر يك از توابع هدف با تمامي محدوديتها يك بار حداقل و يك بار حداكثر ميشود تا حدود هر يك از توابع هدف تعيين شود (امیری و همکاران، 1389):